ارزیابی تغییرات سرمایه طبیعی و میزان پایداری اکولوژیک در منطقه حفاظت شده حرا

افزایش تقاضا و سطح مصرفی جوامع انسانی، منجر به بهره برداری بی رویه از سرمایه طبیعی و افزایش ناپایداری اکولوژیک در اکوسیستم های طبیعی به ویژه مناطق تحت حفاظت شده است. از این رو، تداوم روند استفاده از خدمات اکوسیستمی، منجر به افزایش فشارهای اکولوژیک و کاهش ظرفیت سرمایه های طبیعی در تامین نیازهای بشری می شود. براین اساس، در مطالعه حاضر به ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی سرمایه طبیعی و میزان پایداری اکولوژیک در منطقه حفاظت شده حرا طی سال های ۲۰۲۱-۱۹۸۹ با استفاده از مدل ردپای اکولوژیک پرداخته شد. نتایج نشان داد که در بین کاربری های موجود، پهنه های جزر‎و‎مدی بیش ترین روند افزایشی و پهنه های آبی بیش ترین روند کاهشی را دارند. علاوه براین، نتایج به دست آمده حاکی از آن است که وسعت رویشگاه های مانگرو طی سال های مورد مطالعه، کاهش یافته است. همچنین نتایج عملکرد و هم ارزی در بین کاربری های منطقه نشان داد که، پهنه های آبی (بسترصید) بیشترین ضریب هم ارزی را به خود اختصاص داده اند و در طی این دوره، بیشترین کاهش سطح را نشان می دهند. در حالی که، جنگل های مانگرو با کمترین سطح در بین کاربری ها، بیشترین ضریب عملکرد را دارا می باشند. در محدوده مورد مطالعه، ردپای اکولوژیک دارای روند افزایشی، ظرفیت زیستی کاهشی و کسری اکولوژیک از روند افزاینده ای برخوردار است. بدین ترتیب، شاخص اندازه ردپای اکولوژیک طی سال های ۱۹۸۹-۲۰۲۱ افزایش یافته است که این نتایج حاکی از شدت بالای استفاده از منابع دارد. همچنین شاخص عمق پا نیز از روند افزاینده ای برخوردار است که نشان دهنده افزایش شدت مصرف سرمایه طبیعی و کاهش انباشت سرمایه در طی سال های مورد مطالعه می باشد. بنابراین، تغییر در الگوی تولید و مصرف به منظور ایجاد تعادل اکولوژیک و کنترل ناپایداری در این منطقه امری ضروری است. از طرفی، جلوگیری از افزایش تغییرات پوشش/ کاربری اراضی و همچنین حفاظت از سرمایه طبیعی، مستلزم ایجاد مدیریتی یکپارچه برای توسعه پایداری و استفاده از منابع طبیعی با توجه به ظرفیت برد زیستی منطقه می باشد.

کلیدواژه ها:

ردپای اکولوژیک ، سرمایه طبیعی ، ظرفیت برد زیستی ، ارزیابی پایداری ، منطقه حفاظت شده حرا