تحلیل عوامل موثر در پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان مراغه)

مقدمه: آب عاملی مهم برای تشدید کشاورزی پایدار بوده و به طور مستقیم در ابعاد مختلف پایداری (اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی) تاثیر می گذارد و به همین جهت شناسایی عوامل موثر در پایدارسازی آن از ضروریات است.هدف پژوهش: هدف از این پژوهش بررسی و شناخت عوامل موثر در پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در سکونتگاه های روستایی شهرستان مراغه است.روش شناسی تحقیق: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. جهت گردآوری داده ها و اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده گردید. جامعه آماری نیز ۲۰۴۵۲ نفر از بهره برداران زراعی و باغی روستاهای شهرستان مراغه است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد ۳۷۷ نفر از بهره برداران برای انجام تحقیق انتخاب شدند. ضمنا، با استفاده از فاکتورهای تعداد بهره بردار کشاورزی و طبقات ارتفاعی ۲۰ درصد از روستاهای شهرستان که شامل ۳۲ روستا می شود، به عنوان نمونه و برای انجام مطالعه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات تحقیق از آمارهای توصیفی و آمار استنباطی (تی تک نمونه ای، تحلیل عاملی و ...) در نرم افزار SPSS استفاده شد. قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو مکانی سکونتگاه های روستایی شهرستان مراغه است.یافته ها و بحث: با استفاده از آزمون تحلیل عاملی تعداد ۷ عامل بعد از دوران عامل ها بدست آمده که مجموعا ۸/۷۴ درصد واریانس کل متغیرها را تبیین کردند و به عبارتی ۸/۷۴ درصد از متغیرهای در ۷ عامل اصلی در راستای پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در شهرستان مراغه توضیح داده شده و در این میان عامل آوال با مقدار ویژه ۸۰/۲ و درصد واریانس ۳۵/۱۳ درصد مهمترین عامل شناخته شدند.نتایج: مهمترین عواملی که در پایدارسازی الگوی مدیریت منابع آب در فضاهای روستایی شهرستان مراغه نقش دارند عبارتند از؛ ۱-مدیریت تغییر الگوی کشت و اعطای تسهیلات، ۲) افزایش مشارکت روستاییان و بیمه کردن محصولات کشاورزی، ۳) مدیریت آبیاری، تغییر الگوی کشت و ارتقای آگاهی کشاورزان، ۴) شکل و فرم اراضی کشاورزی آبی، ۵) استفاده از روش های نوین آبیاری و سرمایه گذاری، ۶) افزایش آگاهی و ارتباط بهره برداران و ۷) تشکیل تعاونی های آببران

کلیدواژه ها:

آب ، مدیریت منابع آب ، پایدارسازی ، شهرستان مراغه