تحلیل راهبرد تک صدایی/ چندصدایی در مدیریت اخبار در آغاز بحران: مطالعه موردی وب سایت های خبرگزاری های جمهوری اسلامی ایران در همه گیری کووید ۱۹

اگر اطلاعات ارائه شده در زمان بحران در چارچوب و با بلاغت درستی تدوین و عرضه شوند، می­ توانند ضمن برآوردن نیازهای اطلاعاتی مخاطبان به اصلاح و ترمیم وجهه مسئولان نیز کمک کنند. یکی از تناقض ­های مطرح در مورد چگونگی اطلاعات، متحدالشکل بودن یا نبودن آن هاست؛ یعنی سخنگوی اصلی و سایرین ازجمله رسانه­ها با صدای واحدی درباره بحران سخن بگویند یا اینکه صداهای مختلفی مطرح شوند. رعایت این اصول، اهمیت توجه به اصول راهبردی ارتباطات بحران را نشان می­دهد. مقاله حاضر، راهبرد تک­صدایی یا چندصدایی در شرایط بحران را با استفاده از دو نظریه ارتباطات بحران وضعیتی و نظریه عرصه بلاغی بررسی می­کند و وضعیت خبرگزاری­ های ایرانی به ­عنوان درگاه ­های اصلی خبر و سازنده افکار عمومی را از این منظر تحلیل می­کند. برای این منظور، طی هفت ماه نخست همه گیری کووید ۱۹ تعداد ۷۹۴ خبر درباره ویروس کرونا در چهار خبرگزاری نمونه این پژوهش با روش تحلیل چارچوب انتمن، تحلیل شده­اند. یافته­ها در وهله اول نشان­دهنده غلبه راهبرد تک صدایی هستند و نشان می­دهند که سه خبرگزاری فارس، مهر و ایرنا، اخبار را در دو چارچوب «حل مشکلات اقتصادی با اقدامات حمایتی» و «کرونای تهدیدآمیز اما مهارپذیر از راه پیشگیری/تدبیر دولت» پوشش داده­اند. خبرگزاری ایلنا تنها از چارچوب اول استفاده کرده است. این نتایج حاکی از غلبه رویکرد تک صدایی در ارتباطات بحران خبرگزاری­های مورد مطالعه هستند. ولی با بازگشت به مباحث نظری، مقاله حاضر نتیجه می­گیرد که برای تشخیص راهبرد تک­صدایی/چندصدایی باید به تفاوت های اجزاء چارچوب دقت کرد. این تحلیل آشکار می­سازد که وابستگی سیاسی خبرگزاری­ها موجب چندصدایی در معرفی عوامل حل مسئله شده اند و هیچ­کدام از آن ها، عرصه بلاغی برای بلند کردن و شنیده شدن صدای شهروندان فراهم نساخته ­اند.

کلیدواژه ها:

ارتباطات بحران ، خبرگزاری ها ، عرصه بلاغی ، راهبرد تک صدایی/ چندصدایی ، تحلیل چارچوب