تاثیرات تغییرات اقلیمی بر روی امنیت غذایی کشور ایران و راهکارهای مقابله با آن در ایران و سایر کشورها با هدف بهبود امنیت غذایی : یک مطالعه ی مروری

یکی از چالش های قرن ۲۱ میلادی موضوع نوسانات و تغییرات اقلیمی است . به تغییرات معنی دار میانگین پارامترهای هواشناسی در طول یک دوره آماری بلند مدت تغییر اقلیم گفته می شود. دلایل اصلی تغییرات اقلیمی افزایش انرژی ورودی از خورشید و گرمایش جهانی ناشی از تشدید اثرات گلخانه ای می باشند .مسائل مربوط به تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن بر امنیت غذایی به طور فزاینده ای در بخش هایی از جهان، از جمله آفریقا. جنوب آسیا وجود دارد و این نواحی به عنوان آسیب پذیرترین مناطق آب و هوایی شناخته می شوند .امنیت غذایی را به مفهوم، معیشت موفق که ضمانت دسترسی به غذای کافی را برای خانوار فراهم نماید، تعریف می کنند. با این حال امنیت غذایی عبارت است از دسترسی همه افراد در هر زمان در ابعاد فیزیکی و اقتصادی ، به مواد غذایی مغذی و کافی ، به طوریکه افراد قادر به رفع نیازهای غذایی برای ادامه یک زندگی سالم و فعال را داشته باشند ، در کشورهای مختلف آثار و ردپای تغییرات اقلیمی به مراتب بیش از گذشته به چشم می خورد به طور مثال بررسی های انجام شده در کشور آمریکا بر روی تبخیر- تعرق واقعی در دوره آماری ۱۹۸۹- ۱۹۶۲ بیانگر آن است که در مناطق مرکزی و جنوبی ، میزان تبخیر- تعرق روند افزایشی و در مناطق شمالی روند کاهشی داشته است ، و یا در مطالعات انجام شده در کشور استرالیا نشان می دهد که در طی ۵۰ سال گذشته در بعضی مناطق ، مساحت اراضی مستعد برای کشت دیم کاهش یافته است . در پیش بینی مدلهای جهانی بدون تردید مناطق مستعد از نظر دیم کاری در دهه های آتی استعداد خود را از دست می دهند. در این تحقیقات از پارامتر شاخص کمبود بارندگی استفاده گردیده و هر دو پارامتر تبخیر- تعرق و بارندگی ، سهم یکسانی را در نوسانات شاخص کمبود بارندگی دارند (۱) .در ایران مطالعات متعددی انجام شده که حاکی از افزایش روز افزون آثار و تبعات تغییرات اقلیمی در کشور هستیم به طور مثال در مطالعه ای با اجرای مدلهای گردش عمومی برای سالهای ۲۰۲۵ و ۲۰۵۰ میلادی به این نتیجه رسیدند، که در ایران در تمامی ایستگاه های مورد بررسی افزایشی در میانگین درجه حرارت اتفاق می افتد و بر این اساس در طی ۲۵ و ۵۰ سال آینده شاهد گرمایش عمومی کشور خواهیم بود، نتایج نشان می دهد که میزان افزایش دما در ماه های بهار و تابستان بیشتر از پائیز و زمستان است و میزان افزایش دما از شمال به جنوب و از غرب به شرق کشور روند بیشتری را نشان می دهد (۲, ۳).به طور کلی روند افزایش گرم تر شدن کره زمین مطابق با نظر محققین ، روند جاری در جهان بزرگترین و سریع ترین روند گرمایشی است که آنها قادر به تشخیص آن در طول تاریخ کره زمین بوده اند. نتایج هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی (IPCC) نشان می دهد که گرمایش جهانی به سرعت در حال افزایش بوده تا بدانجا که خوش بینانه ترین تخمین ها نشان دهنده ۳ درجه سانتیگراد افزایش دما تا سال ۲۱۰۰ میلادی است در شکل یک روند تغییرات دمای زمین در محدوده سالهای ۱۸۶۰ تا ۲۰۱۳ میلادی گویای این واقعیت است (۴).