نمائات (منافع ) درقاعده تلف مبیع قبل از قبض و قاعده الخراج بالضمان

عقد بیع بایع را ملزم به تسلیم مبیع و مشتری را ملزم به تادیه ثمن می کند؛ متعاقب این امر، اگرپیش ازتسلیم ، مبیع در اثرآفات سماوی (بلایای طبیعی ) ازبین برود و تلف شود، مطابق با قاعده »کل مبیع تلف قبل قبضه فهو من مال بایعه « مال تلف شده از اموال و کیسه بایع و ضمان وی، ضمان معاوضی خواهد بود. لکن ممکن است که در فاصله بین انعقاد عقد و تلف مبیع پیش از تسلیم ، منافعی از موضوع معامله حاصل گردد؛ در چنین حالتی ، براساس یک دیدگاه و با تکیه بر قاعده من » ملک عینا,، ملک منفعتها بالتبع « منافع و نمائات حاصل از مبیع ، به تبعیت از ملکیت عین ، به مالک پیش از زمان تلف ، یعنی مشتری تعلق می گیرد و بر طبق دیدگاه دیگر و با استناد به قاعده »الخراج بالضمان « منفعت حاصله از مبیع به شخص ضامن ، یعنی بایع تعلق خواهد داشت . لذا، این پژوهش ، از طریق روش کتابخانه ای و با شیوه مطالعه تحلیلی - توصیفی به بحث و بررسی پیرامون قواعدفوق الذکر پرداخته و نظر مختار فقهای امامیه را مستند به قاعده تبعیت منافع از اعیان ، که منطبق با اصول وقواعد اولیه راجع به معاملات است و نظریات مختار و متفاوت فقهای عامه علی الخصوص با تکیه بر قاعده الخراج بالضمان را، مورد مداقه و بررسی قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

منافع ، تلف مبیع ، قبض ، تبعیت ، ملکیت ، الخراج بالضمان