جنگ های معاصر و تاثیر آن بر حقوق بشر در نظام بین الملل

با اینکه به همت حقوق بین الملل توسل به زور، جنگ به مثابه بارزترین نماد از تهدید صلح و امنیت در روابط بین المللی ، تحت قاعده در آمده و مشروعیت بین المللی آن نیز امری استثنایی شده ، اما مبانی و عوامل انگیزش و بروز جنگ ، چنان فراگیر و پیچیده است که به صرف وجود این قواعد نمی توان جهان عاری از جنگ را محقق ساخت . به همین دلیل است که حقوق بشردوستانه با درک همین امر به عنوان امری غیرقابل اجتناب ، درصدد برآمده تا نوع و سطح رفتار دولت ها و دیگر بازیگران در طول جنگ را سامان داده و به صورتی محدود کنترل نماید که مقتضیات انسانی و کرامت بشری تحت الشعاع نبرد و رفتارهای خصمانه و خشونت های جنگی قرار نگیرد. لذا حقوق بشردوستانه در صورتی به اهداف خود خواهد رسید که وضعیت جنگ را درک نموده و با در نظر گرفتن ابعاد و جهات آن ، قاعده سازی نموده و متحول گردد . جنگ های معاصر با تکیه بر همین احساسات نمود یافته و عرض اندام کرده است . این جنگ ها، از نظر احساسی ، جنگی فضیلتمند تلقی می گردد. کارایی و اثربخشی حقوق بشردوستانه مستلزم این است که اولا قواعد موجود در تطبیق بر مصادیق ، مجرایی روشن داشته باشند و تکرار وقایع سنتی مورد نظر حقوق بشردوستانه را تحت پوشش قرار دهند ثانیا جزئیات و مصادیق جدید همان جنگ های گذشته را نیز در چارچوب حاکمیت قانون ضابطه مند سازند. ثالثا با پیگیری روندی تکاملی ، حکم آنچه را در گذشته قابل تصور نبوده و در شرایط حاضر قابل وقوع شده و یا در دورنمای آینده قابل وقوع است ، تبیین نماید. در خصوص مورد اخیر، فارغ از اینکه تحولاتی در درگیری های مسلحانه معاصر رخ داده که موجب تغییر مهم در زمینه و گستره اعمال حقوق بشردوستانه شده (نظیر پایداری شرکت ها و موسسات خصوصی در امور بشر دوستانه و یا اداره بخش هایی از امور عمومی دولت های تحت اشغال ) تغییراتی نیز حادث شده و در حال استقرار است در این راستا، نوع و ماهیت درگیریها مسلحانه جدید به نحو بسیار متفاوت از درگیری مسلحانه تعریف شده در حقوق بین الملل است که در آن هم طرف هایمتخاصم و هم شیوه های بکارگیری سلاح و ابزار جنگی چنان تغییر یافته که نمی توان به صرف اعمال قواعد حقوق موجود، به تنظیم و قاده مندسازی آنها پرداخت .

کلیدواژه ها:

جنگ ها ، حقوق بشر ، نظام بین الملل ، مخاصمات مسلحانه ، دوره معاصر