سابقه و هدف: برگ درخت کنار با توجه به داشتن مقادیر قابل توجه پروتئین خام و انرژی خام، به عنوان جایگزین بخشی از علوفه جیره دام های سبک به ویژه در شرایط محدودیت مواد خوراکی ، معرفی شده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر تغذیه برگ درخت
کنار هندی (Ziziphus mauritiana) بر عملکرد پروار،
هماتولوژی و فراسنجه های بیوشیمیایی خون بزغاله های نر پرواری عدنی انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه، از تعداد ۱۶ راس بزغاله نر عدنی با میانگین سنی ۱۱ ±۱۸۰ روز و میانگین وزنی ۳۲/۱±۲۸/۱۷ کیلوگرم در قالب یک طرح کاملا تصادفی با استفاده از دو تیمار و هشت تکرار، استفاده شد. در ابتدا بر اساس روش تصادفی منظم، از برگ درختان کنار نمونه برداری شد. به منظور مخلوط کردن برگ های کنار با سایر اجزاء جیره، برگ ها پس از خشک شدن در آفتاب، به قطعات کوچک (دو تا سه سانتی متر) خرد شدند. جیره های آزمایشی شامل: ۱) جیره پایه فاقد برگ درخت کنار (جیره شاهد)، ۲) جیره پایه به همراه ۲۰ درصد برگ درخت کنار (بر اساس درصد ماده خشک جیره) بود. در جیره آزمایشی، برگ درخت کنار، جایگزین۲۰ درصد یونجه در جیره شاهد شد. به منظور سازگاری دام ها، یک دوره ۱۵ روزه در نظر گرفته شد. بزغاله ها در جایگاه های انفرادی نگهداری و به مدت ۷۵ روز با جیره های آزمایشی تغذیه شدند. در طول آزمایش، خوراک مصرفی در دو نوبت در حد اشتها و آب به صورت آزاد در اختیار دام ها قرار می گرفت. وزن کشی بزغاله ها به صورت هفتگی و قبل از خوراک صبح انجام می شد و مقدار خوراک داده شده و باقی مانده، به صورت روزانه توزین می شد. در پایان آزمایش، وزن نهایی، افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل غذایی تعیین شد. در روزهای صفر، ۳۵ و ۷۵ آزمایش خون گیری از سیاهرگ گردنی بزغاله ها انجام شد و فراسنجه های خونی شامل گلبول های قرمز خون، گلبول های سفید خون، درصد گلبول های قرمز خون، میانگین حجم گلبول های قرمز خون، میانگین هموگلوبین در گلبول های قرمز خون، میانگین غلظت هموگلوبین گلبول های قرمز، هموگلوبین، پلاکت، پروتئین کل، آلبومین، گلوبولین، کلسترول، لیپوپروتئین با چگالی بالا، لیپوپروتئین با چگالی پائین، اوره، گلوکز، کلسیم و فسفر تعیین شدند.یافته ها: بررسی عملکرد پروار، اثر معنی داری را بین وزن نهایی، افزایش وزن روزانه، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی تیمارهای آزمایشی نشان نداد (۰۵/۰> P). نتایج بررسی میزان فراسنجه های خونی، تغییرات معنی داری را در میانگین غلظت گلبول های سفید، حجم متوسط گلبول های قرمز خون و پلاکت در روز ۳۵ و نیز میانگین غلظت گلبول های سفید و پلاکت در روز ۷۵ آزمایش نشان داد (۰۵/۰>P). همچنین اثر متقابل سطح تغذیه برگ درخت کنار و زمان خون گیری بر فراسنجه های خونی بزغاله های پرواری عدنی، تنها بر میانگین غلظت گلبول های سفید اثر معنی داری داشت (۰۵/۰>P). بررسی میزان فراسنجه های بیوشیمیایی خون نشان داد که تغذیه برگ درخت کنار، تنها باعث تغییرات معنی داری بین میانگین کلسیم در روز ۳۵ و میانگین میزان پروتئین در روز ۷۵ آزمایش میشود (۰۵/۰P). اثر متقابل سطح تغذیه برگ درخت کنار و زمان خون گیری بر فراسنجه های بیوشیمیایی خون بزغاله ها نیز تنها بر میانگین میزان پروتئین تیمارها اثر معنی داری داشت (۰۵/۰>P). نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که از برگ درخت
کنار هندی می توان تا ۲۰ درصد علوفه مصرفی در جیره بزغاله های پرواری عدنی بدون اثر منفی بر شاخص های رشد،
هماتولوژی و فراسنجه های بیوشیمیایی خون استفاده کرد.
