طراحی الگوی راهبردی تامین امنیت ملی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

در ساختار آنارشی حاکم بر نظام بین الملل که فاقد اقتدار مرکزی برای جلوگیری از تجاوز می باشد، اولین هدف کشورها، حفظ امنیت ملی است. بنابراین، مهم ترین هدف سیاست خارجی ج.ا.ایران، تامین امنیت ملی می باشد. هدف از نگارش این مقاله ارائه الگوی راهبردی تامین امنیت ملی در سیاست خارجی با  بهره گیری از اندیشه های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری«مدظله-العالی»، اسناد بالادستی، تجربیات گذشته و نیز تجربیات سایر کشورها می باشد.تحقیق حاضر از نوع کاربردی-توسعه ای و باروش تحلیل محتوای کیفی و اکتشافی انجام شده است. نمونه گیری به روش هدفمند و قضاوتی- نسبتی می باشد. حجم نمونه آماری متشکل از ۶۰ نفر از اساتید و صاحبنظران حوزه امنیت ملی و سیاست خارجی بودند. برای تجزیه و تحلیل دیدگاه های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری«مدظله العالی» و نیز استخراج  رویکردهای اسناد بالادستی از روش تحلیل محتوا استفاده شد. ابعاد، مولفه ها و شاخص ها از طریق ابزار داده بنیاد استخراج گردید. بر اساس نتایج تحلیل بیشترین رتبه میانگین تاثیر را بعد فرهنگی و آخرین رتبه بعد محیط زیست بود. الگو به همراه ابعاد و مولفه های آن به کمک نرم افزار معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی مورد تحلیل قرار گرفت که شکل اولیه الگو به همراه مقادیر اعداد تاثیر ذکر گردیده است. در نهایت رابطه بین ابعاد، مولفه ها و شاخص ها احصاء و الگو در۶ بعد، ۱۷ مولفه و ۸۲ شاخص(بعد فرهنگی ۳ مولفه و۱۶ شاخص، بعد اجتماعی دارای ۴ مولفه و۱۶ شاخص، بعد سیاسی ۳ مولفه و۱۶ شاخص، بعد اقتصادی  ۳ مولفه و۱۴ شاخص، بعدنظامی ۳ مولفه و۱۳ شاخص و بعد محیط زیست ۲ مولفه و۷ شاخص) ارائه گردید.

کلیدواژه ها:

امنیت ، امنیت ملی ، سیاست خارجی ، سیاست خارجی ج. ا.ایران