بررسی پیامدهای توقف طرح های جنگلداری در دوره تنفس بر وضعیت شبکه جاده های جنگلی شمال (مطالعه موردی: استان گلستان)

سابقه و هدف: یکی از مهمترین پیامدهای توقف طرح های جنگلداری در دوره تنفس، رهاسازی جاده های جنگلی و عدم رسیدگی و نگهداشت آنها و در نتیجه زوال این سرمایه ملی می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر عدم مدیریت جنگل های استان گلستان بر کاهش طول ترابری، افت CBR رویه جاده های جنگلی، کاهش شاخص UPCI و کاهش سیطره حفاظتی شبکه جاده های جنگلی بود.مواد و روش ها: در این پژوهش طول شبکه جاده های جنگلی که به لحاظ ترابری فعال و قابل تردد بودند و همچنین درصد سیطره حفاظتی این جاده ها با برد ۲۰۰ متر از طرفین در ۱۲ طرح جنگلداری استان گلستان شامل رضاییان یک، سرخداری، سرخداری، شموشک، شصت-کلاته، عرب داغ، لوه یک، لوه دو، لوه سه، لوه چهار، لیوان یک و لیوان دو، ۵ سال بعد از توقف طرح های جنگلداری در سامانه اطلاعات جغرافیایی مورد اندازه گیری قرار گرفت. درصد سیطره حفاظتی از تقسیم سطح پوشش یافته توسط شبکه جاده به مساحت کل جنگل به-دست آمد. علاوه بر این سه طرح شصت کلاته، رضاییان و عرب داغ به عنوان نماینده های حوزه های اقلیمی مدیترانه ای، نیمه مرطوب و نیمه خشک انتخاب و وضعیت رویه انواع جاده های درجه یک، دو و سه موجود در آنها از طریق آنالیز UPCI و CBR بررسی و با شرایط مطلوب مقایسه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که طول ترابری و سیطره حفاظتی شبکه جاده های جنگلی در مناطق مورد مطالعه در طول ۵ سال توقف طرح های جنگلداری به ترتیب ۴/۱۰ و ۲/۵ درصد کاهش یافت. نتایج آنالیز UPCI رویه جاده های شصت کلاته که در اقلیم مدیترانه ای قرار دارد، نشان می دهد که رویه جاده های درجه دو و سه این جنگل به وضعیت ضعیف تنزل کرده است. جاده های درجه یک عرب داغ که در اقلیم نیمه خشک قرار دارد، از شرایط خوبی برخوردار است، در حالی که رویه جاده های درجه دو و سه به وضعیت معمولی تنزل نمود. در جنگل های رضاییان که در اقلیم نیمه مرطوب قرار دارد، جاده های درجه یک شرایط معمولی دارد، در حالی که رویه جاده های درجه دو و سه به ترتیب به وضعیت ضعیف و خیلی ضعیف تنزل کرده است. مقادیر CBR جاده ها پس از گذشت ۵ سال از طرح تنفس کمتر از CBR نرمال بود که این موضوع حاکی از افت محسوس ظرفیت باربری شبکه می باشد.نتیجه گیری: به طور کل روند نزولی UPCI، CBR و درصد سیطره حفاظتی جاده ها حاکی از آن است که جهت تداوم سرویس دهی جاده-ها حفاظت فوری شبکه جاده ها ضرورت دارد زیرا ادامه این روند نزولی سبب می شود تا در آینده نزدیک در نتیجه تشدید خرابی های جاده، طول ترابری و سیطره حفاظتی شبکه جاده های جنگلی بیش از پیش کاهش یابد.

کلیدواژه ها:

طول ترابری ، سیطره حفاظتی ، شاخص وضعیت رویه جاده های غیرآسفالته ، ظرفیت بارگذاری