اثر کودهای زیستی بر رشد و عملکرد سه رقم جو دیم (Hordeum vulgare L.)

سابقه و هدف: جو (Hordeum vulgare L.) یکی از گیاهان زراعی است که ارزش تغذیه ای بالایی دارد و می تواند به عنوان خوراک دام وگیاه پوششی برای افزایش حاصلخیزی خاک به کار رود و در صنایع غذایی کاربرد وسیعی دارد. یکی از روش های ارزان و قابل دسترس یرای کشاورزان به منظور افزایش کارایی عناصر غذایی استفاده از ارقام زراعی کارآمد است. بر مبنای اصول کشاورزی پایدار یکی از روش های بهبود تغذیه گیاهان زراعی استفاده از کودهای زیستی است. با توجه به اهمیت کشت جو در استان لرستان، این مطالعه به منظور بررسی اثر کود زیستی و مقایسه ارقام رایج در این منطقه انجام شد. مواد و روش: به منظور بررسی واکنش رشد برخی ارقام جو به کود زیستی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ انجام شد. کرت اصلی شامل سه رقم جو شامل ماهور (M)، ایذه (I) و خرم (K). کرت فرعی چهار نوع تیمار کود زیستی شامل شاهد (بدون کود زیستی)، ازتوباکتر (A)، میکوریزی (M) و ازتوباکتر + مایکوریزی (AM) بود. بذر جو قبل از کاشت با کودهای زیستی طبق دستور آنها تلقیح شدند. بذرها در سایه بر روی نایلون ریخته شد و به ازای هر هکتار یک بسته از کود زیستی در حجم مناسبی از آب فاقد کلر حل شد و پس از صاف کردن محلول کودی توسط پارچه ای نازک آن را به وسیله سمپاش بر روی بذرها پاشیده شد و به خوبی مخلوط گردید تا تمامی آن ها به طور یکنواخت به کود آغشته شود. در زمان برداشت گیاه، برخی از خصوصیات رشد شامل عملکرد دانه ، عملکرد کاه ، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع و وزن ۱۰۰۰ دانه در هر کرت اندازه گیری شد.یافته ها: نتیجه تجزیه واریانس نشان داد رقم اثر معنی داری بر عملکرد دانه، عملکرد کاه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع و وزن هزاردانه دارد. نتیجه مقایسه میانگین نشان داد بیشترین عملکرددانه، عملکرد کاه، تعداد دانه در خوشه، تعداد خوشه در متر مربع و وزن هزار دانه مربوط به تیمار M-AM است. در نتیجه رقم ماهور بالاترین عملکرد دانه را نسبت به دو رقم دیگر داشت. در بین کودهای مورد استفاده، ازتوباکتر + مایکوریزا موثرترین بود. بنابراین اثر متقابل این دو تیمار نیز بیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه (۴۹۳۱ کیلوگرم در هکتار)، عملکرد کاه (۸۷۹۷ کیلوگرم در هکتار)، تعداد دانه در سنبله (۱۶)، تعداد سنبله در متر مربع (۵۴۶) و وزن ۱۰۰۰ دانه (۱۷.۸ گرم) داشت.نتیجه گیری: نتایج نشان داد به منظور دستیابی به بیشترین عملکرد دانه کشت رقم ماهور به همراه تیمار ازتوباکتر و مایکوریزا در منطقه پیشنهاد می گردد. لازم است سایر ارقام و سایر کودهای زیستی در منطقه مورد ارزیابی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

ازتوباکتر ، ایذه ، خرم ، مایکوریزا ، ماهور