تدوین و اثربخشی برنامه مداخله روان شناختی خانواده محور بر بهبودی نشاط معنوی در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس

مقدمه: پژوهش­ها درباره تدوین و اثربخشی برنامه مداخله روان­شناختی خانواده محور بر اهمیت ارتقای نشاط معنوی در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس محدود است. لذا هدف پژوهش حاضر علاوه بر تدوین برنامه، تعیین اثربخشی مداخله روان­شناختی خانواده محور بر بهبودی نشاط معنوی در مبتلایان به  مالتیپل اسکلروزیس بود. روش کار: طرح پژوهش شامل دو بخش کیفی و کمی بود. در بخش کیفی برنامه مداخله خانواده محور تدوین شد و در بخش کمی این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با پیگیری سه ماهه به همراه گروه کنترل بود. در بخش کیفی جامعه آماری شامل اساتید روانشناسی، بیماران  مالتیپل اسکلروزیس و روانشناسان ساکن تهران بود که سابقه کار با بیماران مالتیپل اسکلروزیس را داشتند. نمونه شامل ۴ نفر از اساتید روانشناسی، ۴ نفر از روانشناسانی که تجربه کار با بیماران مالتیپل اسکلروزیس را داشتند و ۴ بیمار مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس بود که به روش هدفمند انتخاب شدند. در بخش کمی جامعه آماری پژوهش شامل کلیه بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس ساکن تهران که عضو انجمن ام اس بودند و در بهار ۱۴۰۲ به انجمن ام اس مراجعه کردند. به منظور تشکیل دو گروه با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، ابتدا ۳۲ نفر  انتخاب شدند و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل گروه بندی شدند. از پرسشنامه و نظرسنجی به منظور گردآوری داده­های بخش کیفی استفاده شد، همچنین از پرسشنامه نشاط معنوی افروز (۱۳۹۵)، برای جمع­آوری داده­ها در بخش کمی استفاده شد. داده­های پژوهش در بخش کیفی به وسیله روش لاوشه و داده­ها در بخش کمی با استفاده از آزمون­های تحلیل واریانس مختلط با اندازه­گیری­های تکراری در نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ تحلیل شد. یافته ­ها: نتایج بررسی روایی برنامه تدوین شده نشان داد، برنامه روانشناختی خانواده محور از روایی بالایی برخوردار است (۸۴/۰r=). دیگر نتایج نشان داد، بین نشاط معنوی (۷۳۰/۵=F، ۰۲۳/۰=P) و مولفه­های آن شامل احساس و رفتار (۳۹۵/۵=F، ۰۲۷/۰=P)  و باورها (۷۵۴/۵=F، ۰۲۳/۰=P) در گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنادار وجود دارد و این تفاوت در نتیجه اجرای مداخله برنامه روانشناختی خانواده محور در گروه آزمایش است. نتیجه­گیری: با توجه به نتایج یافته­های این پژوهش، برنامه مداخله خانواده محور تدوین شده روشی موثر در بهبود نشاط معنوی در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس است لذا به درمانگران و مراکز مالتیپل اسکلروزیس بر لزوم استفاده از برنامه­های مداخله روانشناختی خانواده محور جهت بهبود وضعیت روانشناختی این بیماران پیشنهاد می­شود.

کلیدواژه ها:

Psychological Intervention ، Spirituality ، Multiple Sclerosis ، مداخله روانشناسی ، معنویت ، مالتیپل اسکلروزیس