شبیه سازی تخصیص آب مخزن سد نهند و ارزیابی عملکرد آن تحت سناریوهای تدوین شده در مدل ارزیابی و برنامه ریزی آب (WEAP)

توسعه منابع آب ارتباط مستقیمی با پیشرفت اقتصادی و اجتماعی جوامع مختلف دارد. محدودیت آب های شیرین همیشه مردم مناطق مختلف را با مشکلاتی روبه رو کرده است. از این رو برنامه ریزی و مدیریت عرضه و تقاضای منابع آب محدود جزء بخش اجتناب ناپذیر هر سیستم کارآمد محسوب می شود. در این پژوهش از مدل ارزیابی و برنامه ریزی منابع آب (WEAP) جهت برنامه ریزی و مدیریت عرضه و تقاضا در مخزن سد نهند واقع در استان آذربایجان شرقی که یکی از منابع اصلی تامین آب شرب شهر تبریز محسوب می شود، استفاده شد. برای شبیه سازی منطقه مورد مطالعه در مدل WEAP از داده های تعداد جمعیت شهر تبریز، سرانه مصرف آب شرب به ازای هر نفر، میزان هدررفت آب در شبکه توزیع، دبی ورودی مخزن نهند، اطلاعات سد نهند، میزان سطح زیرکشت و غیره استفاد شد. نتایج تحقیق نشان داد که میزان تقاضای آب برای دوره آینده (۲۰۴۰-۲۰۲۱) به علت افزایش جمعیت روند صعودی خواهد داشت و از این رو منابع موجود در حوضه، توانایی تامین همه نیازها را نخواهند داشت. یافته های تحقیق نشان داد سامانه مورد مطالعه برای دوره آینده (۲۰۴۰-۲۰۲۱) تحت سناریوهای مرجع (ادامه وضع موجود)، SC۱ (افزایش جریان ورودی به میزان ۱۰ درصد) و SC۲ (کاهش جریان ورودی به میزان ۱۰ درصد) از نقطه نظر تامین آب مورد نیاز شرب، شهر تبریز به ترتیب ۱/۲۸، ۳/۷ و ۳/۴۴ درصد و از نقطه نظر تامین نیاز کشاورزی به ترتیب ۴/۳۱، ۳/۱۸ و ۴/۴۴ درصد کمبود را تجربه خواهد کرد. هم چنین، با ارزیابی شاخص های عملکرد مخزن، مشخص شد که تحت تمامی سناریوها، سامانه با شرط تامین ۱۰۰ و ۸۰ درصدی نیازها، با شکست مواجه خواهد شد و لذا مخزن با اعمال سناریوی SC۱ نسبت به دو سناریوی دیگر از پایداری بیش تری برخوردار خواهد بود.

کلیدواژه ها:

تقاضای آب ، سد نهند ، شبیه سازی مخزن ، شاخص های عملکرد مخزن ، مدل ارزیابی و برنامه ریزی منابع آب (WEAP)