بررسی تغییرات سطح آب تالاب هشیلان با استفاده از سنجش از دور

پایش و بررسی سطح آب تالاب ها با استفاده از سنجش ازدور به منظور محافظت از این میراث طبیعی در سال های اخیر موردتوجه بسیاری از کشورها قرارگرفته است و این امر به عنوان اولین قدم برای پی بردن به وجود مشکل و سعی برای حل آن، از اهمیت خاصی برخوردار است. محدوده تالاب هشیلان در نرم افزار ۵.۶ ENVI، برش زده شد و خطای تصاویر ماهواره ای لندست ازلحاظ رادیومتریکی و اتمسفری برطرف شد. تصویر پیکسل سایز ۳۰ متری به پیکسل سایز ۱۵ متری تبدیل شد تا توان تفکیک مکانی منطقه موردمطالعه ارتقا پیدا کند، سپس به نرمال کردن مقادیر بازتاب سطحی پرداخته شد و برای تعیین مساحت پهنه آبی تالاب در ماه اسفند هرسال طی سال های (۲۰۰۰-۲۰۲۲) از دستور Target Detection Wizard در نرم افزار ENVI ۵.۶ استفاده شد و شیب فایل خروجی در Arc Map۱۰.۸.۲ فراخوانی و مساحت پهنه آبی تالاب هشیلان برحسب کیلومترمربع در تاریخ اخذ تصاویر ماهواره محاسبه شد. نتایج حاصل از تفسیر تصاویر ماهواره ای در سال های موردبررسی نشان دهنده این نکته است که در سال های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۸ تالاب به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان سطح خود در دو دهه گذشته بوده که مساحت پهنه آبی آن در این سال ها به ترتیب ۳.۸۳ و ۰.۳۴ کیلومترمربع است و نتایج نشان داد که در طی ۲۲ ساله گذشته برای ماه مذکور تالاب به میزان ۰.۷۹ کیلومترمربع با کاهش سطح آب مواجه شده است. نتایج حاصل از تفسیر تصاویر ماهواره ای طی سال های موردبررسی نشان دهنده کاهش وسعت تالاب هشیلان به ویژه در ناحیه غرب و جنوب غرب تالاب است که می توان دلیل آن را وقوع پدیده های طبیعی مانند خشک شدن تعدادی از چشمه های جوشان براثر خشک سالی و دوره های کم آبی و همچنین اثرات نامطلوب فعالیت های انسانی مانند افزایش دسترسی انسان به تالاب از طریق راه های دسترسی در این ناحیه و همچنین تصرف اراضی تالابی توسط روستاییان و تبدیل کردن آن ها به اراضی کشاورزی و وجود چاه های عمیق در زمین های اطراف و بهره برداری از آب تالاب از طریق کانال کشاورزی، بدون توجه لازم به میزان ورود آب دانست. در این شرایط اکوسیستم تالاب کاملا تغییریافته است و پرندگان آبزی دیگر در این منطقه زندگی نمی کنند. باتوجه به سیر تحولات ناخوشایند تالاب هشیلان، ادامه روند شرایط کنونی می تواند موجودیت و یکپارچگی تالاب هشیلان را با خطر جبران ناپذیری مواجه کند. مدیریت اکوسیستمی تالاب با تدوین یک برنامه مدیریتی به منظور حفظ و احیای ساختار و عملکردهای این اکوسیستم با پایداری طولانی مدت، می تواند راهگشا باشد.

کلیدواژه ها:

تغییرات زیست محیطی ، هشیلان ، مساحت تالاب ، سنجش از دور ، GIS