تحلیل محتوای میزان توجه کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره ی ابتدایی به تربیت شهروندی در دانش آموزان

هدف کلی این تحقیق ، بررسی و شناسایی میزان توزیع مولفه های تربیت شهروندی در کتب تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی سال تحصیلی ۱۳۹۸-۹۹؛ بود. برای نیل به این هدف، پنج سوال اساسی پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفت . برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در قسمت آمار توصیفی از روشهایی مانند: فراوانی و درصد فراوانی و در قسمت آمار استنباطی از آزمون خی دو در جهت مقایسه وضعیت مطلوب و وضعیت موردمشاهده در ابعاد و مقوله های تربیت شهروندی استفاده شد. همچنین برای ارائه دادهها از نمودار و جداول فراوانی بهرهگرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که در کتب تعلیمات اجتماعی پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم دبستانی جمعا ۳۳۷ مورد (شامل متن ، کلمه ، تصویر، پرسش و فعالیت های تکمیلی )به مولفه های تربیت شهروندی اشاره شدهاست که از این تعداد، ۱۱۳مورد (۵۳/۳۳%) به تربیت اجتماعی ؛ ۸۹ مورد (۴۰/۲۶%) به تربیت سیاسی ؛ ۸۸ مورد ( ۱۱/۲۶%) به تربیت فرهنگی و ۴۷ مورد (۹۴/۱۳%) به تربیت مدنی پرداخته شده است . علاوه بر این ، در سطح پایه تحصیلی ، بیشترین توجه به بعد تربیت سیاسی در پایه پنجم و کمترین میزان توجه به بعد تربیت سیاسی در پایه سوم بوده است با. تامل در باب این یافته ها می توان گفت که مولفه های بسیاری در همه ابعاد تربیت شهروندی مورد کم توجهی برنامه ریزی درسی قرارگرفته شده است از. این رو، با توجه به فاصله آشکار و عدم همخوانی برنامه درسی پیشنهادی با برنامه درسی موجود، ضرورت بازنگری و بازاندیشی تمامی ابعاد تربیت شهروندی در برنامه درسی پیشنهاد می شود. در میان ابعاد تربیت شهروندی، تربیت مدنی جزء ابعادی است که در کتب درسی تعلیمات اجتماعی پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم دوره ابتدایی کمترین توجه به آن شده است به .طور کلی وضعیت تاثیرگذاری و توجه به بحث اصول و تربیت شهروندی در تمام دورههای تحصیلی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی از وضعیت بدی برخوردار است که نیازمند توجه تمرکز متخصصان و صاحب نظران برنامه ریزی درسی در این حوزهی مهم و کاربردی در جامعه هستند. در ادامه به ارائه یپیشنهادهای عملی در جهت توجه آموزش و پرورش به تربیت شهروندی پرداخته شده است .

کلیدواژه ها:

تربیت شهروندی ، دوره ی ابتدایی ، آموزش و پرورش ، تعلیمات اجتماعی