تحلیل جرم شناختی جرایم و تخلفات شایع در سه کلینیک دندانپزشکی شهر تهران (۱۴۰۱-۱۳۹۳)

یکی از تنش های شغلی دندانپزشکان، شکایت بیماران است. گرچه دندانپزشکانعمدتا خود را تنها در معرض ارتکاب تخلفات دندانپزشکی می دانند، اما جرایمی نیز درمحیط دندانپزشکی و فرایند تشخیص و درمان نیز گاهی ارتکاب می یابد، که شایستهتحلیل علت شناسی جرم شناسانه و مداقه در نظام واکنش کیفری، اداری و صنفی به اینجرایم و تخلفات است. مطالعه های آماری بر پرونده های شکایات ثبت شده در سه کلینیکدندانپزشکی امام خمینی (ره)، شهید شکری (در دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله) درسال های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۱، که متغیرهای اطلاعات دموگرافیک بیماران و دندانپزشکان ازجمله سن، جنس، تحصیلات، نوع بیمه بیمار و دندانپزشک، درجه علمی دندانپزشک وتجربه و نوع خطا یا قصور یا تقصیر یا عمد منجر به شکایت، بخش خطا، شیفت بروز خطاو اقدامات جبرانی پس از بروز خطا را بررسی نموده اند، افزون بر امکان فراتحلیل از منظراپیدمیولوژی تخلفات، شایسته تحلیل از دید جرم شناسی علت شناختی است. تکرار توصیهبه افزایش آگاهی دندانپزشکان جهت کاهش خطاهای مستعد طرح شکایت، ضعف نوآوریاغلب پژوهش های آماری دندانپزشکی به شمار می رود.طبق یافته های بخش آماری پژوهش حاضر، مبتنی بر چند پژوهش انجام شده در مرکزتحقیقات پیشگیری از بیماری های دهان و دندان دانشگاه علوم پزشکی بقهالله (عج) شهر تهران، ۲۸۰ پرونده شکایت، پرونده هایی که اطلاعات ناقص داشتند یا دندانپزشک مقصرشناخته نشده بود از مطالعه خارج شدند و ۹۱ پرونده تاییدشده مورد بررسی قرار گرفت.اکثر شکایات از نوع درمانی بود (۷۹%). بیشترین شکایات به ترتیب مربوط به رشته هایپروتز (۳۱.۹ %)، اندودانتیکس (۲۴.۲%) و جراحی (۱۷و۶%) بود. اغلب شاکیان، زن(۶۵%) بودند. بیش از نیمی از شکایات از دندانپزشکان با تجربه کمتر از ۱۰ سال بود و بیشتر شکایات از دندانپزشکان عمومی بود (۷۶ %). یافته های بخش تحلیلی مقاله، ازمنظر «جرم شناسی حقوقی انتقادی» و جرم شناسی فرصت» و آموزه های پیشگیری وضعیت مدار، نشانگر ضرورت توسعه تخلف انگاری بسیاری از رفتارهای مغفول مقرراتپزشکی (رفع خلا مقررات گذاری شبه کیفری) و لزوم پوشش بیمه های درمانی به خدماتدندانپزشکی به منظور کاهش تقاضای بیماران کم بضاعت از دندانپزشکان به استفاده ازمواد کم کیفیت است که عموما منجر به شکست درمان و شکایت علیه دندانپزشکمی شود؛ همچنان که پیشگیری وضعی از تخلفات و جرایم و شکایات واهی، اقتضایتوسعه الزام قانونی ضبط ویدئویی اعمال جراحی به جراحی های دندانپزشکی دست کمدر جراحی های دندانی بیمارستانی را دارد. رعایت حقوق افتراقی بیماران دندانپزشکی(زنان، سالمندان، اقلیت های زبانی، زندانیان اعزامی به مراکز دندانپزشکی) نیز اصلاحتکلیف قانونی حداقلی دندانپزشکان به توضیح مختصر و ناکافی مراحل درمان به اینبیماران ویژه را ضرورت می بخشد.

کلیدواژه ها:

حقوق دندانپزشکی ، جرایم و تخلفات دندانپزشکان ، جرم شناسی حقوقی انتقادی ، پیشگیری وضعی