باز آفرینی کهن الگوی شخصیت تاریخی حجاج بن یوسف ثقفیو انگیزه های آن در شعر محمد ابودومه (در قصیده مشتکای یا خامس الخلفاء)

کهن الگوها که بر اساس نظریه یونگ ، از ناخودآگاه جمعی به ذهن ادیب، به انگیزه های مختلفی خطور می کند: برای رویارویی با ستمگران و حفظ مولفه های ملی خود؛ کاربست آنها به عنوان نقاب تا از ورای آن راحت تر سخنان سیاسی خود را به حکام ظالم بگویند ؛ جهت جلوگیری از شکست روانی در برابر جهان مدرن و احساس پوچی در آن ؛ برای آموزش فرهنگ کهن به نسلهای بعد و نیز به عنوان یک فن تکنیکی زیبا در متون ادبی، مورد استفاده زیاد ادبای معاصر قرار می گیرد. محمد ابو دومه شاعر معاصر مصرنیز از این ابزار هنرمندانه در جهت برملا کردن ستم ظالمان و استعمارگران سود برده است. او با بازآفرینی شخصیت "حجاج بن یوسف ثقفی " با استفاده از تکرار سخنان این شخصیت و نیز با بیان سخنان خودش در پشت نقاب این فرد، و هم با هم صدایی با او توانسته است سخن خود را بیان کند. گاهی شاعر با شخصیت یکی می شود و در خطابه ی او شریک می شود و گاهی از او جدا می شود و نقش راوی را بازی می کند و گاهی با او حرف می زند. پژوهشگر بر آن شد تا با روش توصیفی - تحلیلی به نقد و بررسی باز آفرینی این شخصیت در قصیده " مشتکای یا خامس الخلفاء " بپردازد تا زوایای باز آفریده شده ی این شخصیت و نیز ابعاد هنری سخنان شاعر و انگیزه های کاربرد این تکنیک را در این قصیده ، روشن نماید.

کلیدواژه ها:

محمد ابو دومه ، حجاج بن یوسف ثقفی ، باز افرینی کهن الگو ، نقاب