نظریه معناداری زندگی در قرآن کریم و نسبت آن با معناداری روانشناختی با نظر به پنج سوره عصر، مسد، انشراح، فلق و ناس

آدمی در همه دوران ها میلی همیشگی به بقاء، لذت و کمال داشته و از نیستی و خسران گریزان بوده است. انسان «معناداری زندگی» را هنگامی تجربه می کند که زندگی خود را حتی با وجود مصائب و رنج ها، مفید، ارزشمند، هدف دار، به صرفه و نهایتا منجر به رضایت مندی دریابد. تنها در این حالت است که میل او به بقاء، زندگی سودمند و کمال ارضا می شود. در حالی که اگر زندگی او ملال آور، بی ربط، بی هدف، و همراه با احساس تلخ خسارت و باختن باشد، دچار بحران بی معنایی شده و حتی پوچی را تجربه می کند. بنابراین انسان برای رهایی از خسران و دستیابی به کمال و رشد، که خواسته ذاتی و لذت طلبی اوست، راهی جز باردهی به حیات خود و غنی سازی آن از طریق هدف داری و معنابخشی به زندگی نمی یابد. در حقیقت معناداری زندگی، نسبت یابی زیست مختارانه انسان، با جهت اصیل هستی و حیات، یعنی خدای سبحان است، به گونه ای که زندگی را علی رغم رنج هایش به صرفه و لذت بخش خواهد کرد و از پوچی می رهاند. هدف نهایی معناداری زندگی در این پژوهش، رسیدن به الگوی رشد و هدف دارسازی تمامیت زندگی آدمی، مبتنی بر چرایی های آن و براین اساس آگاه شدن به چگونگی های آن است که در نتیجه آن تمامی عرصه ها و از جمله دشوارترین برهه های زندگی در متن این هدف داری راهبری شود. این تحقیق با نگاه خاص به پنج سوره عصر، انشراح، مسد، فلق و ناس با روش تحلیل محتوا و در سه سطح انجام پذیرفته است. از جمله مهم ترین نتایج این پژوهش بررسی تناظر مفهوم معناداری در نگاه دینی در مقایسه با دیگاه روانشناسی است. همچنین شناخت معناداری قرآنی از زاویه سوره های مدنظر پژوهش و براساس آن مدیریت آگاهانه موقعیت های مختلف زندگی، از نتایج این تحقیق است. امتیاز این پژوهش نسبت به پژوهش های قبلی، بررسی معناداری به طور خاص در چند سوره مشخص و از طرفی نوع پردازش به موضوع معنای زندگی از دو حیث «مسئله شناسی» و «راهبردشناسی» معنا و نوع طبقه بندی بحث معناداری در دو سطح آسیب شناسی وکمال نگری است.

کلیدواژه ها:

کلمات کلیدی: معناداری زندگی ، زندگی هدفدار ، کمال(رشد) ، قرآن کریم ، معناداری روان شناختی ، آسیب شناسی معنا ، بحران معنا