اثر سیستم های تغذیه شیمیایی و غیر شیمیایی بر برخی صفات رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد برنج(Oryza sativa L.) رقم هاشمی– مطالعه موردی در شهرستان لاهیجان استان گیلان

به­منظور مقایسه اثر سیستم­های تغذیه شیمیایی و غیر شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات رشدی در برنج  (رقم هاشمی) (Oryza sativa L.) شهرستان لاهیجان، آزمایش مزرعه­ای به­صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو مکان (مزرعه کشاورز و مزرعه دانشگاه) در سال ۱۳۹۷ اجرا شد. عامل­های آزمایشی شامل تغذیه در سه سطح (شاهد، شیمیایی، بوم­شناختی) به عنوان عامل اصلی و نوع ماده آلی (شاهد، کمپوست زباله شهری، بیوچار و آزولا) در چهار سطح به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که بیشترین عملکرد دانه با میانگین ۳۶۹۹ کیلوگرم در هکتار در تیمار مصرف کود شیمیایی و بیوچار و کمترین عملکرد دانه به میزان ۲۲۰۹ کیلوگرم در هکتار (۴۰ درصد کاهش)، در شاهد (بدون مصرف کود) و بیشترین تعداد خوشه در بوته با میانگین ۲۸ عدد خوشه در بوته در تیمار مصرف کود شیمیایی به همراه بیوچار مشاهده شد. بالاترین ارتفاع بوته در تیمارهای شیمیایی و بوم­شناختی (استفاده از اردک) با حضور بیوچار به ترتیب ۳/۱۲۸ و ۵/۱۲۴ سانتی­متر و کمترین ارتفاع بوته برنج به­مقدار ۳/۱۰۸ سانتی­متر، در شاهد (بدون مصرف کود) مزرعه دانشگاه مشاهده شد. بیش­ترین درصد پروتئین دانه در شرایط مصرف کود شیمیایی به همراه بیوچار به­مقدار ۲۶/۸ درصد و کمترین درصد پروتئین به میزان ۸۱/۶ درصد، در شاهد (بدون مصرف کود) به­دست آمد. از نظر جذب عناصر ماکرو، بیشترین مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه به­ترتیب با میانگین ۷۹/۱، ۳۷/۰ و ۲۶۵/۰ درصد در تیمار کود شیمیایی و بیوچار و کمترین مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه به­ترتیب با میانگین ۱۸/۱، ۲۱/۰ و ۱۳۲/۰ درصد، در شاهد (بدون مصرف کود) مشاهده شد. در تیمارهای فرعی، بیشترین تاثیرگذاری روی مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه در تیمار مصرف بیوچار به همراه کود شیمیایی و بوم­شناختی بود. درصد جذب عناصر غذایی در تیمار شیمیایی و بیوچار نسبت به سایر تیمارها بیشتر و معنی­دار بود. سیستم­های آلی و غیر شیمیایی اثرات متفاوتی در عملکرد گیاه برنج داشت و باعث کاهش میزان مصرف کودهای شیمیایی و افزایش عملکرد (شیمیایی و بیوچار به­میزان ۳۶۹۹ کیلوگرم، ۶۷ درصد نسبت به شاهد، شیمیایی و کمپوست زباله شهری به میزان ۳۳۹۶ کیلوگرم و ۵۳ درصد نسبت به شاهد و شیمیایی و آزولا به­میزان ۳۲۴۳ کیلوگرم در هکتار و ۴۷ درصد بیشتر نسبت به شاهد) می­شوند. بیوچار باعث افزایش رشد، عملکرد و افزایش قابلیت جذب عناصر غذایی گیاه برنج شد.

کلیدواژه ها:

آلی ، کود ، شالیزار ، نیتروژن