ارزیابی شدت بیابان زایی شمال غرب یزد با تاکید بر معیارهای خاک، پوشش گیاهی و فرسایش بادی

بیابان زایی، از جدی ترین معضلات زیست محیطی در مناطق خشک به شمار می آید. ارزیابی کمی فرایند بیابان زایی برای پیشگیری و کنترل بیابان زایی ضروری است. در این پژوهش، به منظور ارزیابی وضعیت کمی و کیفی بیابان زایی شمال غرب یزد از مدل IMDPA استفاده شد. در این مدل سه معیار خاک، پوشش گیاهی و فرسایش بادی در نظر گرفته شد. برای هر معیار چندین شاخص با وزن ۰ (کم) تا ۴ (خیلی شدید) تعریف شد. از میانگین هندسی هر یک از سه معیار برای تهیه نقشه مناطق حساس به بیابان زایی در ArcGIS استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، بیش از ۹۲ درصد منطقه پژوهشی در کلاس شدید بیابان زایی قرار دارد و تنها واحدکاری تپه های ماسه ای در کلاس خیلی شدید قرار دارد. در نهایت کل منطقه پژوهشی با امتیاز نهایی ۳/۰۴، در کلاس شدید شدت بیابان زایی قرار گرفت. همچنین معیار خاک با بالاترین امتیاز وزنی ۳/۲۶، بیشترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه شمال غرب یزد ایفا کرده است؛ بنابراین با گسترش پدیده بیابان زایی و تاثیرگذاری زیاد معیار خاک، اجرای عملیات اصلاحی و احیایی در منطقه ضروری است. نتایج پژوهش نه تنها شدت بیابان زایی بلکه پتانسیل و حساسیت منطقه را نسبت به پدیده بیابان زایی نشان می دهد و می تواند به عنوان خروج از کارکرد طبیعی سیستم اطلاق شود.

کلیدواژه ها:

Land degradation ، Geographic Information System ، IMDPA model ، Criteria and indicators ، Desertification situation ، تخریب اراضی ، سامانه اطلاعات جغرافیایی ، مدل IMDPA ، معیارها و شاخص ، وضعیت بیابان زایی