اثر مدیریت سیاسی و ثبات اقتصادی بر سفته بازی در اقتصاد ایران

رفتارهای سوداگرانه و سفته­بازی اثرات گسترده اکثرا مخرب در اقتصاد بر جای می­گذارند. سفته­بازی از طرفی موجب تقویت بخش نامولد اقتصاد و از طرفی دیگر موجب پدیده­های نامطلوب همچون نارضایتی اجتماعی، نابرابری، تورم و ... می­شود. ازین رو سیاست­های درست و کارآمد در اقتصاد مستلزم کنترل عوامل موثر و کنترل­کننده سفته­بازی خواهد بود. در این پژوهش یک روش کمی چند مرحله­ای و بر پایه الگوهای اقتصادسنجی در بازه­ی زمانی ۱۳۷۰-۱۴۰۱، به کار گرفته شده است. ابتدا شاخص­های سفته­بازی، بی­ثباتی اقتصادی و مدیریت سیاسی با استفاده از روش تحلیل مولفه­های اصلی ساخته شده و سپس با به­کار گیری الگوی خودرگرسیونی با وقفه­های توزیعی  عوامل موثر بر سفته­بازی برآورد شده­اند. با توجه به نتایج پژوهش، مدیریت سیاسی اثر منفی بر سفته­بازی دارد و با بهبود شاخص مدیریت سیاسی به اندازه یک واحد، شاخص سفته­بازی تقریب ۰۵۲/۱ درصد کاهش پیدا می­کند. در خصوص شاخص بی­ثباتی اقتصادی نتیجه گرفته می­شود که اثر آن بر سفته­بازی در بلند مدت مثبت و ضریب اثرگذاری بیش از ۹۶/۰ برآورد شده است، به عبارتی دیگر، افزایش بی­ثباتی اقتصادی موجوب ایجاد فرصت­های سوداگرانه شده و سفته­بازی را افزایش می­دهد. در بلند مدت نیز با ایجاد فضای نااطمینانی، فرصت­های رانتی در معاملات جهت کسب سود بیشتر را افزایش داده و بدین ترتیب معاملات و سوداگری­های بازار افزایش پیدا می­کند. از نتایج جانبی پژوهش، اثر مثبت نقدینگی و اثر منفی تولید ناخالص داخلی بر سفته­بازی بوده و این امر حاکی از آن است که در صورت بهبود فضای اقتصاد رسمی و مدیریت مناسب آن، کاهش سفته بازی اتفاق خواهد افتاد.

کلیدواژه ها:

مدیریت سیاسی ، ثبات اقتصادی ، سفته بازی ، حکمرانی خوب ، اقتصاد نامولد