توانمندسازی دانشگاهی با رویکرد راهبردی: چارچوب موقعیتی برای برنامه ریزی توسعه دانشگاه بامیان افغانستان

جهان، در حال عبور سریع از اقتصاد صنعتی به اقتصاد دانش است و دانشگاه­ها محور اساسی انواع فعالیت­های دانشی ازجمله، تولید دانش، توزیع دانش، ترویج دانش، تبدیل دانش و استفاده از دانش هستند. ایفای چنین نقشی توسط دانشگاه ها در کشورهای درحال توسعه، مستلزم برنامه ریزی توسعه ای دانشگاهی است. در این مسیر، توانمندسازی به عنوان یک فرایند هوشمندانه و برنامه هدفمند برای توسعه و به کارگیری ظرفیت های دانشگاه در ابعاد و زمینه های مختلف فردی، گروهی و سازمانی، به مثابه یک استراتژی کلیدی مطرح می شود. براین اساس این پژوهش در یک مطالعه موردی کیفی به تدوین چارچوبی برای توانمندسازی دانشگاه پرداخت. مشارکت­کنندگان پژوهش ۲۶ نفر از اعضای هیئت علمی و ۶ نفر از کارکنان دانشگاه بامیان افغانستان و ۱۸ نفر متخصصان مجرب از اعضای هیئت علمی دانشگاه­های شیراز به عنوان آگاهی دهندگان کلیدی بودند که با استفاده از روش نمونه­گیری هدفمند از نوع معیار با در نظر گرفتن بحث اشباع نظری انتخاب شدند. روش جمع­آوری داده­ها شامل مصاحبه نیمه ساختمند با مشارکت کنندگان و نیز مطالعه­ی اسناد بود. با استفاده از روش تحلیل مضمون و تشکیل شبکه­ی مضامین تحلیل شد. براین مبنا، شبکه مضامین توانمندسازی دانشگاه بامیان مشتمل بر ۵۶ مضمون پایه و ۴ مضمون سازمان دهنده و یک مضمون فراگیر صورت بندی گردید. نتیجه این پژوهش نشان می­دهد که توسعه و اعمال برنامه توانمندسازی در سه سطح فردی، گروهی و سازمانی با رویکرد راهبردی زمینه رشد و توسعه دانشگاه بامیان را فراهم می­سازد.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی توسعه دانشگاهی ، آموزش عالی ، توانمندسازی ، رویکرد راهبردی