شناسایی فرصت و چالش های برنامه ریزی دانشگاهی و ارائه الگوی سیستمی به منظور برنامه ریزی آموزش عالی: براساس نظریه داده بنیاد

پژوهش حاضر با هدف تحلیل چالش­های نوظهور آموزش عالی و کنشگری  اعضاء هیات علمی در برنامه ریزی آموزشی و ارائه مدلی مفهومی براساس درک، تفسیر و معناسازی اعضاء هیات علمی جهت توسعه آموزش عالی کشور انجام شده است. برای رسیدن به هدف مذکور از روش نظریه داده­بنیاد استفاده شده است. اطلاعات از اعضاء هیات علمی دانشگاه تهران و خوزستان جمع آوری شدند. در مجموع ۲۳ نفر با روش نمونه گیری هدفمند با لحاظ قاعده اشباع و حداکثر تنوع انتخاب مورد مصاحبه قرار گرفتند. تحلیل داده­ها با استفاده از رویه­های نظام­مند کوربین و اشتراوس انجام شد که شامل کدگذاری مفاهیم و شکل دادن به نظریه است. در مرحله کدگذاری باز ۳۱۵ مفهوم به دست آمد که در قالب ۱۶ مقوله اصلی، حول یک مقوله­ی هسته به نام (چالش­های پیش­روی برنامه­ریزی دانشگاهی و کیفیت ادراک شده) شکل گرفته­اند. با توجه به سطح بندی انجام شده پیشایندها (توسعه فرهنگ کیفیت)، فرآیندها (توانمندسازها) و برآیندها (مسئله بهبود کیفیت) الگوی نهایی ارزشیابی کیفیت برنامه­ریزی دانشگاهی طراحی شد. براساس این الگو بازتعریف جایگاه دانشجویان و استادان در مجموعه گفتمان آموزش عالی زیربنایی ترین عنصر در پیاده سازی کیفیت برنامه­ریزی دانشگاهی است. این شاخص بر خوداثربخشی و تفکرعلی کنشگران دانشگاهی تاثیر می گذارد. در نهایت نیز جامعه­پذیری دانشگاهی، تسهیم دانش و کارآمدی برنامه­ریری درسی مبتنی بر نیاز را فراهم می آورد. جهت عملیاتی نمودن این امر بازنگری در قوانین اجرایی و توجه به عقلانیت و گفت وگوی ذینفعان ضروری می­باشد.

کلیدواژه ها:

کنشگری اساتید ، نیازسنجی ، برنامه ریزی دانشگاهی ، فرصت و چالش ، الگوی سیستمی ، نظریه داده بنیاد