مقایسه روشهای خشک کردن گیاهان دارویی

فرایندهای پس از برداشت گیاهان دارویی اهمیت زیادی در تولید فراورده های آنها دارد. به منظور بررسی روشهای متفاوت خشک کردن گیاهان دارویی ، این مطالعه انجام شد . فرآیند خشک کردن، میزان مادهی موثره و محتوای کیفی گونه های گیاهان دارویی را تحت تاثیر قرار می دهد. روشهای خشک کردن متعددی نظیر خشک کردن در سایه و آفتاب، آون، استفاده از امواج مایکروویو، مادون قرمز و انجمادی برای گیاهان دارویی و معطر مورد استفاده قرار گرفته اند؛ روش سنتی خشک کردن در آفتاب با مشکلاتی همراه است ؛ دمای بالا، تشعشعات خورشید، آلودگی محیطی ، تغییرات آب و هوایی منجر به کیفیت نامطلوب و عدم دستیابی به استانداردهای ثابت می شود. خشک کن انجمادی روش مناسبی برای تولید محصول با کیفیت بالا و ساختار متخلخل است و برای گیاهان حساس به حرارت و گیاهان دارویی ارزشمند مورد استفاده قرار می گیرد. مزایای این روش حفظ عطر و طعم و جلوگیری از فرآیندهای نامطلوب است ولی مشکل اصلی آن هزینه بالا و سرعت پایین است . خشک کردن با مایکروویو روش جدیدی است که مزایای آن سرعت بالا و حفظ کیفیت طبیعی محصول است . این روش برای گیاهان دارویی حساس به دما توصیه می شود. پرتودهی مادون قرمز نسبت به روش های متداول دارای مزایایی از جمله زمان فرآیند کوتاهتر، مصرف انرژی کمتر، امکان اتوماسیون و پایش دقیق پارامترهاست ؛ کیفیت محصولات خشک شده با این روش بالاتر است ؛ جذب پرتو توسط مواد غذایی به میزان آب، ضخامت و خواص فیزیکوشیمیایی آنها بستگی دارد؛ این روش با ایجاد گرما در نقاط مرطوب و انتقال رطوبت ، مشکل خشک شدن سطحی محصول را کاهش می دهد. فراصوت یک فناوری نوظهور است که کاربرد آن در صنایع مختلف رو به افزایش است ؛ از مزایای آن می توان به نیاز به دمای پایین در فرایند خشک کردن و عدم تاثیر منفی بر ویژگی های کیفی مواد غذایی اشاره کرد؛ بنابراین می تواند به عنوان یک پیش تیمار در خشک کردن محصولات حساس به حرارت مفید باشد. در نهایت می توان نتیجه گیری کرد که اختلاف در نتایج تحقیقات، ممکن است ناشی از تفاوتهایی مانند گونه گیاهی ، ساختار شیمیایی ترکیبات و میزان فرار بودن آنها باشد. کاهش ترکیبات فرار طی خشک کردن به خصوصیات شیمیایی آنها بستگی دارد. علاوه بر تاثیر فرآیند خشک کردن بر ماندگاری محصول، روش مورد استفاده نیز بر عملکرد و ترکیبات گیاهان دارویی تاثیرگذار است که بستگی به درجه حرارت، طول دوره و نوع گیاه دارد؛ کوتاه بودن زمان و سرعت بالای خشک کردن در حفظ کیفیت ترکیبات موثره مواد غذایی مهم است ؛ انرژی ورودی کمتر سبب حفظ رنگ و طعم می شود، از اینرو مایکروویو، انجماد و مادون قرمز برای حفظ این ویژگی ها مناسب هستند. همچنین اگر هزینه پایین مدنظر باشد، روشهای سایه و آفتاب توصیه می شوند.

کلیدواژه ها:

گیاهان دارویی ، خشک کردن ، مایکروویو ، مادون قرمز ، فراصوت