بررسی و نقد ترجمه ی علی عباس زلیخه از کنایات شعر حافظ

شعر حافظ فراتر از ارزش های ادبی و هنری آن به مثابه آینه دار فرهنگ و جهان بینی ایرانی شناخته شده است. ازاین رو آشنایی با آن از سوی اهالی زبان و فرهنگ های دیگر، دریچه ای به ادراک هنر، فرهنگ و ذائقه ایرانی خواهد گشود. از این منظر، کیفیت ترجمه سروده های حافظ به زبان های دیگر اهمیت ویژه ای پیدا می کند. تاکنون دست کم، نه ترجمه گزیده یا کامل از دیوان حافظ به زبان عربی منتشرشده که بیان گر اقبال عرب زبانان به شعر و اندیشه حافظ است. یکی از جدیدترین این برگردان ها، ترجمه علی عباس زلیخه است. با در نظر گرفتن این موضوع که هر عبارت کنایی، افزون بر معانی واژگانی، پیوست هایی فرهنگی، تاریخی و قومی را نیز در خود نهفته دارد، برگرداندن کنایات به زبان دیگر که در بستری متفاوت جاری است؛ یکی از دشواری های امر ترجمه به شمار می رود. در این جستار که با روش تحلیل محتوا و به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام پذیرفت، تعداد ده غزل از دیوان حافظ مشتمل بر ۲۹ کنایه به صورت تصادفی و با بهره گیری از جدول اعداد کندال و اسمیت برگزیده و تحلیل شد. برآیند پژوهش نشان داد که در ۸ مورد، مفهوم عبارت به طرز قابل قبولی ترجمه شده و در ۲۱ مورد دیگر، ترجمه عربی با اشکال جدی مواجه است. شایان توجه است که تعداد ۵ مورد از ۲۱ مورد ترجمه اشتباه، ناشی از بدخوانی متن فارسی بود به این ترتیب که مثلا مترجم واژه «درد» را «درد» و واژه «بکش» را «بکش» خوانده و تبعا به غلط ترجمه کرده بود.

کلیدواژه ها:

شعر حافظ ، ترجمه ی عربی ، معادل یابی کنایات ، علی عباس زلیخه