بررسی فعالیت میسیون آمریکایی همدان در دوره قاجار؛ با تاکید بر ساخت کلیسای انجیلی

همدان از جمله ماندگاه های مسیحیان از قرن اول میلادی بدین سو بوده است. توالی حضور پیروان مسیح در این شهر در قرن نوزدهم ادامه یافت و همدان مورد توجه میسیون پرسبیترین آمریکایی قرارگرفت که شاخه ای از پروتستانتیسم مسیحی است و تفاوت آن با دیگر فرق مسیحی گستره جهانی آن می باشد. یکی از اقدامات ملموس میسیون ها در جهان، ساخت کلیساهایی در حوزه گسترششان بود. در همدان نیز کلیسای انجیلی موسوم بهMemorial Chapel واقع در حیاط بیمارستان آمریکایی یکی از این سازه هاست که تاکنون به صورت تخصصی مورد پژوهش قرار نگرفته است. نوشتار حاضر نخستین پژوهش تخصصی در این باره است که نوع آن کاربردی و روش آن تاریخی با رویکرد توصیفی-تحلیلی می باشد. این پژوهش به مدد منابع کتابخانه ای، اسناد آرشیوی و پژوهش های میدانی در پی پاسخ بدین سوال است که کلیسای انجیلی در چه دوره ای ساخته شده؟ سازنده آن کیست؟ و در ساخت آن از چه روش و اسلوبی بهره گرفته شده است؟ طبق بررسی های انجام شده به نظر می رسد این کلیسا در اواخر قاجار و توسط شخصی به نام جیمز هاکس کشیش-میسیونر معروف و با الگو از سبک های رایج کلیساسازی و خانه سازی در قرون نوزدهم و بیستم آمریکا ساخته شده است. یافته ها نشان می دهد این کلیسا در واقع یک بنای یادبود بوده و نقشه سازه نیز منطبق با نوع کلیساهای طولی با پلان صلیبی است که در اروپا و سپس در آمریکا ایجاد شد و به مرور در برخی از نقاط دنیا از جمله همدان در حدود سال های ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۷م(۱۳۳۷ تا ۱۳۴۵ق) گسترش یافت.

کلیدواژه ها:

مسیحیت ، کلیسای یادبود ، همدان ، جیمز هاکس و بل هاکس ، میسیون آمریکایی