بررسی خصوصیات هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمیائی چشمه کارستی ورسخواران در شهرستان فیروزکوه

چشمه کارستی ورسخواران با وسعت حوضه آبگیر حدود ۵۰ کیلومتر مربع و میانگین آبدهی حدود ۱/۳۵ مترمکعب بر ثانیه یکی از مهم ترین چشمه‎های شهرستان فیروزکوه می‎باشد. به منظور ارزیابی خصوصیات هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی چشمه، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب چشمه طی ۱۷ ماه اندازه‎گیری و آنالیز شده است. نتایج این مطالعه نشان داد منحنی فرود چشمه دارای یک شیب بوده و مقدار ضریب بده آن حدود ۰.۰۰۳ می‎باشد. اندک بودن ضریب تغییرات آبدهی، هدایت الکتریکی و یون های اصلی و همچنین تک شیب بودن منحنی فرود چشمه عمدتا به دلیل شکل کشیده آبخوان و وجود طولانی مدت برف در حوضه آبگیر چشمه می‎باشد. با توجه به آبدهی نسبتا بالای چشمه و وجود فروچاله و گودی مسدود در حوضه آبگیر چشمه و هم‎چنین ضریب تغییرات اندک پارامتر‎های فیزیکی و شیمیایی چشمه، می‎توان این‎چنین اظهارنظر نمود که سیستم غالب جریان در آبخوان تغذیه کننده چشمه ورسخواران، از نوع مجرایی-افشان می‎باشد. با توجه به بازدیدهای صحرایی و ارزیابی درصد پوشش خاک، توسعه فضاهای انحلالی و سایر عوارض مورفولوژیکی کارست، درصد تغذیه سالیانه در محدوده مورد نظر برابر با ۵۶ درصد برآورد شد. با داشتن مقادیر بارش، درصد تغذیه سالیانه، حجم تغذیه سالیانه حوضه آبگیر مقدماتی، برابر با ۱۹/۲ میلیون متر‎مکعب و حجم تخلیه سالیانه چشمه از طریق هیدروگراف سالیانه چشمه برابر با ۲۰/۱  میلیون مترمکعب محاسبه گردید. همچنین مشاهده گردید تیپ آب چشمه بیکربناته-کلسیک و لیتولوژی آبخوان آهکی ‎دولومیتی می باشد.

کلیدواژه ها:

Vorskharan karst spring ، hydrogeology ، hydrogeochemistry ، catchment basin. ، چشمه کارستی ورسخواران ، هیدروژئولوژی ، هیدروژئوشیمی ، حوضه آبگیر.