شناسایی و مقایسه ترکیبات فنولی موجود در چوب تبریزی و صنوبر با استفاده از فنون کروماتوگرافی گازی و طیف سنجی جرمی

سابقه و هدف: امروزه با افزایش جمعیت، افزایش تقاضای مصرف کاغذ و فرآوردهای چوبی و همچنین محدودیت بیشتر مواد اولیه مصرفی، زراعت چوب با گونه های تند رشد مانند صنوبر و تبریزی جایگاه ویژه و طرفداران خاص خود را پیدا کرده است. این تحقیق با هدف شناسایی و مقایسه ترکیبات فنولی و اجزاء شیمیایی مواد استخراجی موجود در چوب تبریزی و صنوبر انجام شد. مواد و روش ها: در این تحقیق تعداد سه اصله درخت صنوبر و تبریزی دست کاشت بصورت تصادفی از منطقه نوشهر انتخاب و قطع گردید. از هر درخت سه دیسک تهیه شد، طبق آزمون های استاندارد TAPPI ابتدا آرد چوب و درصد مواد استخراجی آنها اندازه گیری شد. سپس مواد استخراجی توسط حلال استن از آرد چوب جدا سازی و باقیمانده مواد استخراجی به داخل یک ویال شیشه ای منتقل و به آن واکنش گر BSTFA اضافه گردید. برای شناسایی مواد استخراجی حدود ۱ میلی گرم مواد استخراجی انتخاب و در یک لوله آزمایشگاهی با ۳۰ میکرولیتر BSTFA مخلوط شد و حدود ۱۵ میکرولیتر پیریدین خشک به آنها اضافه گردید. نمونه ها به مدت ۱ ساعت در حمام بن ماری و دمای ۷۰ درجه سانتیگراد قرار گرفته و برای آنالیز به دستگاه GC-MSتزریق شدند. نمونه ها در دستگاه GC-MS، با گروماتوگرافی گازی(GC) مدل ۶۸۹۰ Hp و طیف سنجی جرمی ( MS) مدل ۵۹۷۳ آنالیز شدند. نوع ستون: HP – ۵ MS به طول ۳۰ متر و قطر ۲۵/. میلیمتر، نوع گاز حامل : هلیوم با سرعت mm ۱ در دقیقه و برنامه دمایی آن بین oc۲۶۰-۶۰ به ازاء هر دقیقهoc ۶ افزایش دما بود. برای محاسبه زمان بازداری ترکیبات فرار از جدول آلکان های نرمال C۹ الی C۱۹ استفاده شد. برای شناسایی ترکیبات نیز از دیاگرام زمان بازداری ، محاسبه ضریب کواتز و جدول آدامز ااستفاده شد. جهت ثبت کروماتوگرام و طیف جرمی مدت ۳۰ دقیقه وقت مورد نیاز است. جهت محاسبه ضریب کواتز از جدول زمان بندی بازداری آلکان های نرمال و فرمول محاسبه ان استفاده شد.I = ۱۰۰n+۱۰۰ ( trx-trn ) / ( trn+۱-trn ) I- = ضریب کواتز Tr n -= زمان بازداری آلکان نرمال -n = تعداد کربن های آلکان نرمال Trx - ، = زمان بازداری ماده مجهولیافته های تحقیق: نتایج این تحقیق نشان داد که در مواد استخراجی چوب صنوبر ۶۸ ترکیب قابل شناسایی می باشد، به طوری که دی- لیمونن (۲۶/۳۰ %) ، بیس (۲- اتیل هگزیل) فتالات (۰۷/۱۰ %)، گاما- سیتوسترول (۰۶/۱ %)، هگزادکانوئیک اسید (۰۰/۲ %)، گاما- ترپن (۰۲/۴ %)، بنزن متانول(۹۴/۰ %)، آگارواسپی رول(۹۱/ %)، تترادکانوئیک اسید(۱۹/۰%) و ۴-هیدروکسی-بنزوئیک اسید (۶۸/۳%) مهمترین ترکیبات هستند. درچوب تبریزی نیز ۱۰۵ ترکیب شناسایی شد، به طوری که لیمونن (۶۲/۲۵ %) ، آنیمول(۲۹/۵%)، گاما- ترپینن (۳۸/۳%)،۱و۲-بنزن دی کربوکسیلیک اسید(۰۰/۲ %)، بتا-میرسن(۵۸/۰ %)، ۵-متیل-۳-هپتانول(۳۵/۱%) و یس (۲- اتیل هگزیل) فتالات (۸۶/۰ %) مهمترین ترکیبات هستند. نتیجه گیری: به طور کلی، مقایسه کروماتوگرام ها نیز نشان داد که ۷ ترکیب لیمونن، بنزن متانول، گاما- ترپینن، آلفا ترپینول، بتا- بیس آبولن، هگزا دکانوئیک اسید و بیس(۲-اتیل هگزیل) فتالات در چوب صنوبر و تبریزی بصورت مشترک وجود دارند. این ترکیبات می تواند نقش زیادی دردوام و مصارف این چوب ها داشته باشند.به عنوان مهمترین ترکیبات شناسایی شدند.

کلیدواژه ها:

تبریزی ، صنوبر ، زمان ماندگاری ، BSTFA ، کروماتوگرافی گازی ، طیف سنجی جرمی