بررسی تغییرات سطح پهنه آبی طی یک دهه با استفاده از سامانه GEE (مطالعه موردی: دریاچه زریبار)

پایش تغییرات پهنه های آبی یکی از اولویت های مهم در مدیریت منابع طبیعی است. در این پژوهش به بررسی تغییرات سطح پهنه آبی دریاچه زریبار (زریوار) واقع در استان کردستان طی یک دهه اخیر (۲۰۲۰-۲۰۱۰) پرداخته شده است. در مطالعه حاضر با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست و سامانه Google Earth Engine (فراخوانی تصاویر با کدنویسی در محیط GEE) و شاخص MNDWI با کمترین زمان و هزینه، جداسازی پهنه آبی از سایر پدیده ها با استفاده از آستانه گذاری انجام شد و تغییرات سطح آن بررسی شد. بر اساس نتایج حاصل، میانگین سطح دریاچه طی بازه زمانی مذکور بر اساس MNDWI مقداری برابر با ۹۷۸ هکتار بوده است. حداکثر و حداقل این مقادیر نیز به ترتیب ۱۳۱۷ و ۸۶۵ بوده و بررسی نمودار حاصل برای یک دهه اخیر، نشان از نوسانات زیاد مساحت دریاچه داشت. اعتبارسنجی نتایج با استفاده از ضریب کاپا و صحت کلی که مقادیر بالای ۹۰ درصد را نشان دادند، حاکی از این بود که شاخص MNDWI برای این منطقه، بسیار مناسب است. نمودار تغییرات بارندگی نیز در این مطالعه ارائه شد؛ در سال های دارای بارش بیشتر، سطح دریاچه نیز افزایش داشته، همانند سال ۲۰۱۸ که بارش بالایی داشته و سطح دریاچه نیز بیشتر شده است که نمودار نشان دهنده همبستگی بین سطح دریاچه و بارندگی نیز بررسی شد. نوسانات زیاد دریاچه در فصول مختلف می تواند ناشی از عوامل مختلفی همچون سیلاب ها و برداشت های بی رویه از دریاچه و همچنین تغییرات و نوسانات رژیم بارندگی، خشک سالی ها و تغییرات اراضی کشاورزی باشد که یکی مهم ترین آن ها تغییرات بارندگی است که در این مطالعه بررسی شده است. توصیه می شود پژوهشگران، برنامه ریزان و کاربران اجرایی از شاخص MNDWI و سامانه GEEجهت بررسی تغییرات پهنه های آبی استفاده نمایند.

کلیدواژه ها:

شاخص تفاضل نرمال ، گوگل ارث انجین ، لندست ، MNDWI