سنجش خدمات اکوسیستمی کلان شهر تهران و تحلیل میزان حساسیت آن ها به محرک های اقلیمی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 135

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JSCITY-6-4_004

تاریخ نمایه سازی: 20 خرداد 1403

چکیده مقاله:

هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثر تغییرات پوشش/کاربری زمین (LULC) کلان شهر تهران و حومه آن بر میزان ذخیره کربن و کیفیت زیستگاه با مدل های موجود در نرم افزار InVEST است. بنابراین نخست مقادیر ذخیره کربن در ۴ مخزن اصلی محاسبه و سپس منابع تهدید منطقه، فاصله اثرگذاری تهدید و میزان حساسیت، کیفیت و تخریب زیستگاه ها در هریک از طبقات LULC برآورد گردید. در نهایت با هدف واکاوی ارتباط بین خدمات اکوسیستم (ESs) و شرایط اقلیمی، روند مولفه های اقلیمی موثر بر ESs در حوضه مطالعاتی ارزیابی و همبستگی بین دو عامل مشخص شد. نتایج نشان داد محدوده پارک چیتگر و نواحی شمال شرق حومه شهر، با بیشینه میزان جذب۶۵۰ تن کربن در سال، بالاترین مقادیر جذب کربن را در هر ۴ مخزن دارا هستند. خروجی کیفیت زیستگاه InVEST نیز حاکی از این بود که مطلوب ترین کیفیت زیستگاه با پوشش ۱۶ درصدی (ارزش های بین ۷/۰ تا ۱) متعلق به بخش های شمالی حوضه است و به مرور به سمت نواحی جنوبی و به ویژه جنوب غربی، کیفیت زیستگاه کاهش پیدا می کند. در نهایت با تحلیل رابطه خطی بین ESs و پارامترهای اقلیمی در پهنه مورد مطالعه این نتیجه حاصل شد که ESs با بارش و دما به ترتیب ارتباط مستقیم و معکوسی دارند؛ هرچند مقادیر ضریب همبستگی بین عامل ها پایین بود (دما و ES=۲۲۱/۰، بارش و ES=۲۳۴/۰) اما روند معنی دار افزایشی دما و کاهشی بارش (سطح اطمینان ۹۵/۰) در دوره ۱۹۹۱-۲۰۲۲ از یک سو و تغییرات LULC در نتیجه فعالیت های انسانی از سوی دیگر، امید به شرایط مطلوب خدمات اکوسیستمی در آینده کلان شهر تهران را به چالش می کشد.

نویسندگان

سلیمه صادقی

گروه جغرافیای، طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران.

علی اکبر شمسی پور

گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

فائزه شجاع

گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران.

معصومه مقبل

استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران