منطق نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران (دوره دولت رئیسی )

انقلاب اسلامی نقطه ی عطفی در تغییر جایگاه غرب در سیاست خارجی ایران بود. اگرچه برخی پژوهش ها نگاه به شرق را نتیجه فشار ساختار نظام بین الملل یا چیرگی نگاه ایدئولوژیک بر سیاستمداران ایرانی می دانند، اما هدف این مقاله تبیین راه میانه ای در ارتباط با عقلانیت چرایی نگاه به شرق است که در دولت سیزدهم برجسته شده است . این مقاله با روش توصیفی -تبیینی این سوال را مطرح می کند که چه عواملی جایگاه قدرتهای شرقی در منطق سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را دچار تحول کرده است ؟ با اتخاذ مدل نظری زوال هژمونی این فرضیه قابل بررسی است که جدای از نگاه ایدئولوژیک اکنون ساختار نظام بین الملل در این تغییر جایگاهی ایجابی پیدا کرده که با تاثیر بر مولفه های منطقه ای ، ضرورت نگاه به شرق را توجیه می کند. در نتیجه افزایش نقش چین در تحولات جهانی و غرب آسیا و تعامل بیشتر با کشورهای این منطقه در کنار کاهش حضور فیزیکی ایالات متحده، سبب شده است سیاست گذاران ایران فراتر از مولفه های ایدئولوژیک و فشار ساختاری از نوع سلبی ، نگاه به شرق را مورد توجه قرار دهند که در این بین مولفه منطقه ای نیز موثر است و نگاه به شرق دیگر صرفا مولفه ای محدود به طیف اصولگرا در سیاست خارجی ایران نخواهد ماند.

کلیدواژه ها:

زوال هژمونی ، سیاست خارجی ، نگاه به شرق ، چین ، ایران ، دولت سیزدهم