ارزیابی عملکرد و خصوصیات کیفی دانه لاینهای امید بخش گندم دوروم در شرایط زارعین اقلیم استان خوزستان

یک ژنوتیپ معمولا در محیط های مختلف از لحاظ عملکرد واکنش های متفاوتی دارد. هدف از انجام این پروژه، افزایش سطح زیر کشت گندم دوروم و عرضه ارقام جدید و واجد عملکرد بالای این محصول به کشاورزان است. در این راستا دو لاین جدید و امید بخش گندم دوروم بدست آمده از برنامه به نژادی گندم دوروم اقلیم گرم کشور به شماره های D-۹۸-۸ و D-۹۸-۱۰ که طی دو سال زراعی ۹۸-۹۹ و ۰۰-۹۹ در آزمایش یکنواخت EDYT-W۹۸ نسبت به ارقام تجاری موجود، عملکرد بالاتری نشان دادند، انتخاب شدند، و برای بررسی مقایسه عملکرد با رقم شبرنگ (بعنوان شاهد) در مزارع کشاورزان اقلیم گرم استان خوزستان، شهرستان های حمیدیه و رامهرمز کشت شدند. به منظور بررسی ارزش غذایی، خصوصیات کیفی نانوایی آن آنالیز گردید. نتایج آنالیز کیفی نشان داد که لاین D-۹۸-۱۰ از نظر صفات درصد استخراج سمولینا (۷۴%)، درصد پروتئین (۱۲) و سایر صفات مورد بررسی، وضعیت خوبی نسبت به شاهد شبرنگ دارا بود. براساس آنالیزهای مزرعه ای، در هر دو محل اجرا لاین D-۹۸-۱۰ تقریبا زودرس ترین لاین بود و بالاترین عملکرد نسبت به شاهد شبرنگ ۶/۵ درصد نشان داد. لاین D-۹۸-۸ با ۱۳۰ روز متوسط رس و شبرنگ با ۱۳۵ روز دیررس ترین بودند. در هر دو محل اجرا، لاین D-۹۸-۱۰ ضمن زودرسی مناسب، برتری عملکرد بیشتری نسبت به دو نمونه دیگر نشان داد. در مجموع لاین های D-۹۸-۱۰ و D-۹۸-۸ به دلیل برتری عملکرد، زودرسی نسبی، وزن هزار دانه بالا و برتری نسبی از نظر سایر صفات مورد مطالعه نسبت به رقم شبرنگ گزینش شدند. برای بررسی بیشتر و آزادسازی به عنوان رقم جدید گندم دوروم ویژه مناطق گرم کشور مد نظر قرار بگیرد..A genotype usually has different reactions in terms of yield in different environments. The purpose of this project is to increase the area under cultivation of durum wheat and introduce new varieties with high yield of this product to farmers. In this regard, two new and promising lines of durum wheat obtained from the country's hot climate durum wheat breeding program, numbered D-۹۸-۸ and D-۹۸-۱۰, which were tested during the two crop years of ۲۰۱۹-۲۰۲۰ and ۲۰۲۰-۲۰۲۱ (EDYT-W۲۰۱۹) showed higher yoeld than the available commercial cultivars, were selected. Then, the yield was compared with Shabarang variety (as a control) in the fields of farmers in the warm climate of Khuzestan province, Hamidiyeh and Ramhormoz cities. After the physiological maturity, sampling was done from each treatment and the grain yield was analyzed based on the randomized complete block design. To check the nutritional value, the qualitative characteristics of its bakery were analyzed. The results of the qualitative analysis showed that the line of D-۹۸-۱۰ was in good condition in terms of semolina extraction percentage (۷۴%), protein percentage (۱۲%) and other investigated traits. Depending on the field analysis, the D-۹۸-۱۰ line produced the highest grain yield and early maturity at both locations and combined analysis (۵۹۱۷ kg/ha), and almost the earliest and reached the physiological maturity stage after ۱۲۹ days. Line D-۹۸-۸ with ۱۳۰ days was medium and Shabrang with ۱۳۵ days were the late ones. In both locations, the D-۹۸-۱۰ line showed a significant performance advantage over the other two samples, along with appropriate early maturity. In total, D-۹۸-۱۰ and D-۹۸-۸ lines were selected due to their superior yield, relative earliness, high ۱۰۰۰ seed weight and relative superiority in terms of other studied traits compared to Shabrang variety. It should be considered for further investigation and release as a new variety of durum wheat for hot regions of the country.

کلیدواژه ها:

گندم دوروم ، تحقیقی- ترویجی ، مقایسه عملکرد ، لاین امیدبخش