«ملاک تفکیک آموزه های اخلاقی از افعال فقهی و امکان تعارض بین آنها»

اخلاق علم شناخت خوبی ها و فضایل در قالب اصول اخلاقی است و علم فقه، علم استنباط احکام شرعی فرعی از ادله ی تفصیلی آنها می باشد. فصل اشتراک و افتراق این دو علم در موارد متعددی می باشد. فصل افتراق این دو علم در حوزه های هدف، موضوع و منابع سبب وجود تعارض مصداقی در مواردی می گردد. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفته و به دنبال پاسخگویی به پرسش هایی از قبیل: «تعارض اصول اخلاقی در آموزه های اخلاقی با احکام فقهی در تکلیفات شرعی چه مواردی می باشند؟». تعارض اصول اخلاقی در آموزه های اخلاقی با احکام فقهی در تکلیفات شرعی را می توان در دو مورد یافت: الف) امکان تعارض در تعیین عمل مستحبی و پاداش آن، ب) وجود تعارض در برخی از مصادیق همچون غیبت و دروغ. در این موارد مکلف موظف به رعایت حکم فقهی می باشد و انجام دستور اخلاقی وجوب ندارد بلکه در بعضی از موارد حرام است. برای رفع تعارض موجود در موارد پیش گفته علمای اخلاق باید آموزه های اخلاقی را با بررسی دقیق تر آراء و نظرات مختلف اخلاقی را بازبینی مجدد نموده و روایات و برداشت های مختلف از آنها را با تطبیق آراء فقهی و بازنگری در قاعده تسامح در ادله ی سنن و روایات من بلغ تعارض مربوطه را مرتفع نموده به گونه ای که ملاک تفکیک آموزه های اخلاقی با افعال فقهی سبب ادغام این دو علم نگردد و همچنین باعث تداخل آنها نیز نشود.

کلیدواژه ها:

تعارض ، اصول اخلاقی ، احکام فقهی ، تکلیفات شرعی