بررسی نقش المان های شهری در تقویت هویت کالبدی شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی: منطقه سه شهر شیراز)

المان شهری در تعریف شخصیت عملکردی فضاهای شهری نقش مهمی ایفا می کند و در چگونگی روحیه شهر و مردم موثر است .این پژوهش با اهدف شناسایی المان های زیباشناختی، کمیت و کیفیت عوامل هویتی و مظاهر تشخیص آنها در زیبا سازی و هویتبخشی به منطقه شهری با بکارگیری قابلیت GIS (سامانه اطلاعات جغرافیایی) صورت پذیرفت. در این مطالعه منطقه سه شهرداری شیرازبعنوان جامعه هدف مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. شیوه گردآوری اطلاعات، میدانی و با استفاده از ابزارهای مثل دستگاه GPS ،اسناد و سوابق المان های زیباشناختی بوده است. در این ارزیابی ۳۵ المان شهری در محدوده منطقه سه شناسایی شد که به همراهمشخصات توصیفی و کیفی آنها بانک اطلاعات مکان محور المان های حجمی شهر تهیه گردید. در مرحله پایانی این پژوهش چگونگیهویت المان ها در سطح منطقه در زیبایی و هویت بخشی به منطقه سه، مورد ارزیابی و بررسی قرارگرفت. در مرحله اول نتایج به بررسیپراکنش مکانی المان های شهری در منطقه مورد مطالعه توجه شد که نتایج نشان از عدم توزیع همگن و متناسب پراکنش المان ها درسطح منطقه دارد و این همان موضوعی است که نیاز به استفاده از GIS در مدیریت شهری را بیش از پیش نشان می دهد. همچنیننتایج این مطالعه نشان می دهد، ۶۶ درصد المان های کمتر از ۵ مولفه هویتی را دارند و این موضوع نشان می دهد برای هویت بخشیدنبه المان های منطقه به ایجاد عوامل هویت بخش شهری و حذف عوامل ایجاد بی هویتی، ایجاد اجزا و عناصر نمادین و نشانه های آشنایمعماری شهری در ساخت المان های با هویت در شهر شیراز نیاز است. ۱۷ درصد المان ها، دارای بیش از ۵ مولفه ای هویتی هستند واین موضوع امیداور کننده در این موضوع است ولی نکته نگران کننده این است که این المان ها مانند (مانند المان دروازه قرآن، فلکه گاز)بیشتر در دهه های گذشته ساخته شده است. به عبارتی این المان ها در بررسی از نظر مولفه های ذکر شده، دارای اکثر مصادیق برشمردهخصوصا تاریخی بودن، متمایز بودن و طراحی، فرم و معماری خاص هستند. همچنین دارای برخی مولفه های عینی و ذهنی از جمله نظم،مقیاس و همنشینی مناسب آن در مکان، حس وحدت، آرامش، معنویت، خاطره انگیزی، سرزندگی، اصالت و ... هستند.

کلیدواژه ها:

المان های حجمی ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، منطقه سه شهرداری شیراز ، پایگاه داده های مکانی