تحلیل گفتمان وطن در شعر علی محمود طه و عارف قزوینی

در تحلیل گفتمان با ارزیابی سطوح گوناگون متن، امکان دستیابی به برداشتی جدید و عمیق از متن فراهم شده و تعاملات زبان با ساختارهای فکری- اجتماعی کشف می گردد. پژوهش حاضر در تلاش است تا با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، نظام گفتمانی دو تن از شاعران مشهور عرصه وطن­سرایی در ادبیات عربی و فارسی را مورد بررسی و تحلیل تطبیقی قرار دهد. علی­محمود­طه (۱۹۴۹-۱۹۰۱م) شاعر معاصر مصر و عارف قزوینی (۱۹۳۳-۱۸۸۲م) شاعر معاصر ایران، دو شاعر هم­عصر عرب و ایرانی هستند که در بیان و طرح اندیشه­های ملی و مضامین مرتبط با وطن از جایگاهی درخور توجه برخوردارند. پرسش اصلی پژوهش این است که میزان کارآیی تحلیل گفتمان مدار در شعر پایداری علی محمود طه و عارف قزوینی تا چه حد است؟ یافته­های پژوهش نشان از آن دارد که در اشعار هر دو شاعر از واژگان و بندهای خاصی در جهت برجسته­سازی هویت ملی استفاده شده­ است که همه این­ها در راستای تاکید بر وطن دوستی، دلتنگی برای وطن و حمیت ملی قرار دارد. این نتیجه نشان­دهنده نزدیکی اندیشگانی دو شاعر و جهت­گیری مشابه آن­ها نسبت به کارایی وطن­گرایی به عنوان ابزاری ارزشمند در راستای ایستادگی و مقاومت است.

کلیدواژه ها:

شعر ، تحلیل گفتمان ، وطن ، علی محمود طه ، عارف قزوینی