بررسی خصوصیات آبخوان عجب شیر و برآورد بیشینه عمق کف شکنی چاه ها

در دهه های اخیر، استفاده از آب های زیرزمینی برای آبیاری، شرب و صنعت در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران افزایش یافته است. این افزایش، به نوبه خود باعث بهبود امنیت غذایی و کاهش فقر در این مناطق می گردد؛ اما تراز سطح ایستابی را کاهش و توسعه پایدار را با نگرانی هایی مواجه می سازد. این نگرانی ها، به ویژه در مورد آبخوان آبرفتی دشت عجب شیر که در تامین آب منطقه نقش بسزایی دارد، افزایش یافته است. با توجه به رشد جمعیت و نیاز حجم بیشتری از منابع آب زیرزمینی، مطالعه و ارزیابی کمیت و کیفیت آب مورد نیاز برای افق های پیش رو و کف شکنی چاه های تامین آب بسیار حائز اهمیت است. روش های متعددی به منظور تعیین عمق بهینه و حداکثر عمق کف شکنی وجود دارد. با این حال، این مطالعه به جای مطالعات و محاسبات نسبتا پیچیده مدلسازی و بیلان، بر نوسانات تراز سطح آب زیرزمینی به عنوان نتیجه ای از آنها تاکید دارد. بدین منظور، پس از گردآوری داده های چاه های بهره برداری، نمونه برداری و اکتشافی، نقشه های هم عمق، هم تراز و تغییرات سطح آب زیرزمینی، سنگ کف در محیط GIS ترسیم گردیدند. سپس آبنمود معرف دشت جهت تعیین مقدار افت سطح آب زیرزمینی تهیه شد. رشد جمعیت و نیاز آبی برای افق ۱۴۲۰ تعیین شد. یافته های این پژوهش حاکی از این است که برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی، پیامدهایی نظیر افت سطح آب زیرزمینی (معادل ۶ متر)، کاهش کیفیت آب زیرزمینی و متعاقب آن فرونشست زمین را به دنبال خواهد داشت. حداقل تراز برای کف شکنی چاه ها در آبخوان عجب شیر بین ۱۲۵۰ متر تا ۱۲۹۰ متر متغیر است.

کلیدواژه ها:

دشت عجب شیر ، آبخوان ، نیاز آبی ، کیفیت ، کف شکنی چاه ها