خانواده و فرایند رشد اجتماعی کودکان و نوجوانان

رشد اجتماعی به معنی تکامل روابط اجتماعی فرد و مستلزم هماهنگی با گروه اجتماعی و پیروی از هنجارها و سنتهای آن است.خانواده از مهمترین و کهن ترین واحدهای اجتماعی است. فرایند اجتماعی شدن در خانواده پی ریزی میشود. در خانواده است کهکودک نخستین چشم انداز پیرامون خود را به دست می آورد و احساس وجود میکند. اولین رفتار اجتماعی کودک با تفاوت گذاریمیان شخص و شیء آغاز می شود. مادر اولین منبع برای فراگیری رفتارهای اجتماعی کودک است. بالبی با نظریه دلبستگی به نتیجهرسید که نزدیکی به افراد یک عامل ژنتیکی دارد یعنی انسان موجودی اجتماعی است اهمیت تئوری دلبستگی این است که انسان بهطور ژنتیکی اجتماعی است و میخواهد با اطرافیانش رابطه برقرار کند رابطه عاطفی بین کودک و اطرافیان مخصوصا در اولین سالزندگی در رشد اجتماعی او نقش تعیین کنندهای دارد. رابطه ی عاطفی بین کودک و مادر در دومین سال زندگی ، در رشد روابطاجتماعی کودک اهمیت بسیار دارد. کودکان در دوره پیش دبستانی بیشتر با هم جنسان خود دوست میشوند و در گزینش همبازی،تشابهات جنسی ، خانوادگی وسنی را مدنظر قرار میدهند .کنترل پرخاشگری،یکی از ملاک های رشد اجتماعی در این دوره استمهد کودک و پیش دبستانی باید ابتکار و اعتماد به نفس کودکان را افزایش و مهارت های اجتماعی آنها را گسترش داده و رفتارهاینامناسب او را اصلاح کنند. رشد اجتماعی کودک در دوره دبستان بسیار سریعتر میباشد و معلمان و هم بازیها در آن نقش ایفامینمایند. روابط کودک و معلم در یادگیری و سازگاری او نقش مهمی دارد. در دوره نوجوانی فرد خواهان استقلال و همکاری استدر نیل به استقلال با نوعی تضاد و کشمکش درونی مواجه می شود. از سویی میخواهد مستقل زندگی کند و از جانب دیگر برایارضای نیازهایش وابستگی به خانواده را ضروری میداند. وظیفه ی خانواده است که او را بر این آزادی کمک کند و به تدریج از سلطه یخود بر او بکاهد تا نوجوان بتواند قدمی در راه رشد و نمو خود بردارد.

کلیدواژه ها:

خانواده ، اجتماعی شدن ، کودک و نوجوان ، استقلال ، مدرسه