مطالعه علل و اثرات ناشی از حضور انسان روی آلودگی و تخریب غارها؛ مطالعه موردی غار برهزرد در استان ایلام

غارها اکوسیستمهایی هستند که با دارا بودن ارزشهای زیست محیطی، دیرین شناسی، علمی، اقتصادی (صنعت توریسم) و .... می توانند نقش مهمی در رونق یک منطقه داشته باشند. در کشور ایران نیز طی چند دهه اخیر رشد چشمگیری در غارنوردی، به عنوان یک فعالیت ورزشی، و همچنین استقبال مردمی از بازدیدهای تفریحی از محیط های غار به چشم می خورد. طی این بازدیدها، متاسفانه اکوسیستم حساس غار مورد دخالتهای انسان قرار گرفته است. بدین منظور در مطالعه حاضر ضمن بررسی وضعیت زیستی گونه های جانوری غار برهزرد در استان ایلام، با مشاهدات مستقیم به مطالعه علل و اثرات ناشی از حضور انسان روی محیط بسیار حساس و تخصص یافته غار پرداختیم. با مشاهدات مستقیم یا آثار به جای مانده از بازدید کنندگان مشخص گردید که آنها با ایجاد آلودگی های صوتی، استفاده از نورافکن، دیوارنویسی، زباله افکنی، آتش افروزی، روشن کردن شمع، تخریب تزئینات داخل غار، کندن و خارج نمودن سنگ و ساختارها، خراش دادن سطوح، ورود غیر ایمن و بدون پوشش و دست زدن به دیواره ها، رها کردن زباله ها، ورود به حوضچه های آب، توقف طولانی مدت در فضای غار، اطراق در ورودی و دهانه غار و ....، ضمن افزایش دمای دخل غار، سبب بر هم زدن چرخه های طبیعی محیط غار و ایجاد آسیبهای غیر قابل جبران برای اکوسیستم غار شده اند. بیشترین آسیب به غارها توسط بازدیدکنندگان و به صورت کاملا ناآگاهانه صورت می گیرد. غارها به عنوان گنجینه های خدادادی زمین باید مورد مراقبت بیشتر افراد قرار بگیرند و حفظ آنها میتواند به عنوان یکی از برنامه های اولویتدار خانواده ها و مسئولین برای آموزش نسل آینده نسبت به این مهم تلقی شود. پیشگیری از آلودگی غارها و تخریب آنها باید به بازدیدکنندگان و سایر افراد آموزش داده شود؛ چرا که با نظارت کافی، وضع قوانین و آیین نامه هایی می توان از این غار در بحث اکوتوریسم استفاده نمود که سبب شناخت بیشتر این منطقه چه در سطح کشور و چه در سطح جهان گردد و درآمدهای مناسبی نصیب مردم منطقه نماید.

کلیدواژه ها:

اکوسیستم غار ، دخالتهای انسانی ، آموزش ، اکوتوریسم ، تنوع زیستی