ابزارها و روش های موثر جهت ارزیابی عملکرد بالینی دانشجویان علوم پزشکی: مرور نظامند

مقدمه: علیرغم اهمیت ارزیابی بالینی در رشته های عملکرد محور علوم پزشکی، این حوزه همچنان با چالش مواجه است که از مهمترین موانع آن عدم آشنایی با اهداف ارزیابی، ابزار یا روش و نقد این ابزارها و روش ها می­باشد. مطالعه حاضر با هدف معرفی ابزارها و روش های ارزیابی عملکرد بالینی دانشجویان علوم پزشکی و مزایا و محدودیتهای هر کدام از این ابزارها و روش ها انجام شد. روش کار:  این مرور نظامند طبق گایدلاین PRISMA ۲۰۲۰ و با جستجوی شواهد در پایگاه های اطلاعاتی خارجی و داخلی PubMed، Web of Science، CINAHL، Irandoc، Magiran و SID و موتور جستجوی Google scholar با استفاده از کلیدواژه های Clinical performance, Clinical evaluation, Clinical appraisal, Clinical examination, OSCE, Assessment tool, Assessment standards, Clinical assessment practices, Medical sciences students و معادل فارسی آن ها تا سال ۱۴۰۲ انجام شد. معیارهای ورود شامل: مقالات با کیفیت بالا (بر اساس ابزارهای ارزیابی خطر سوگیری ۲  ROB ۲) کوکران و استروب)، زبان انگلیسی یا فارسی مقاله، توصیفی، نیمه تجربی و مداخله ای، کیفی یا نامه به سردبیر، مطالعات متمرکز بر روش ها یا ابزارهای ارزیابی بالینی و مطالعات دارای متن کامل بود. در نهایت ابزارها و روش های ارزیابی عملکرد بالینی استخراج شده از شواهد خلاصه و دسته بندی شد. نتایج: مجموع ۲۰۳۱ عنوان مقاله تعیین شده، بعد از غربالگری و حذف موارد تکراری، ۲۲ مقاله برای تحلیل نهایی وارد مطالعه شدند. موثرترین ابزارهای ارزیابی عملکرد بالینی دانشجویان به ترتیب شامل: ۱- مشاهده ساختارمند و ارزیابی عملکرد بالینی(۴=n)(SOAP) ۲- مدل عملکرد مهارت بالینی(۴=n) (CINS) و ۳- پرسشنامه صلاحیت پرستاری بالینی(۳=n)(CNCQ)بود. همچنین موثرترین روش های ارزیابی عملکرد و مهارت های بالینی دانشجویان شامل: ۱- آزمون بالینی ساختارمند عینی(۲۱۶۶=n) ( OSCE) ، ۲- لاگ بوک (۷۲۲=n ) و ۳- مشاهده مستقیم مهارت های عملی (DOPS) و آزمون ارزیابی بالینی کوچک(۵۳=n)(MINI_CEX)بود که هر کدام از این ابزارها و روش ها، اهداف محاسن و محدودیت های منحصر به فرد دارد. نتیجه گیری: با در نظر گرفتن هدف ارزیابی، ویژگی های روانسنجی، و مزایا و محدودیت های هر روش یا ابزار، می توان از هرکدام یا ترکیب آن ها جهت ارزیابی دانشجویان استفاده نمود. البته پیشنهاد می شود با انجام مطالعاتی این روش ها و ابزارها را به نحوی اصلاح نمود که جهت ارزیابی بالینی دانشجویان کاربردی تر باشد و استفاده از آن تسهیل گردد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی بالینی ، ابزار ارزیابی بالینی ، عملکرد بالینی ، دانشجویان علوم پزشکی