حج ابراهیمی و تربیت متعالیه

حج از عبادت های جامع است. منظور از عبادت جامع عبادتی است که هم ابعاد فردی دارد و هم ابعاد اجتماعی، لذا به لحاظ برکات هم جامع است؛ هم برکات فردی دارد و هم برکات اجتماعی. هم برکات دنیوی دارد و هم برکات اخروی. اما مسلمانان از برکات حج بهره زیادی نمی برند و البته این امر دلایل و عواملی دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرد. در مقاله حاضر، ابعاد تربیتی حج، از نگاه امام خمینی (قدس سره)، مورد تامل قرار گرفته است. فرضیه مقاله این است که با توجه به این که امام خمینی برای انسان سه لایه وجودی قائل است، ابعاد تربیتی حج نیز از نگاه ایشان در سه بعد قابل ارائه می باشد:۱. تربیت اعتقادی: لایه وجودی عقلی، ظرف تشکیل باورهای انسان است. حج از طریق تقویت اعتقادات انسان نسبت به مبدا، معاد و رهبری الهی، بر باورهای انسان اثر می گذارد.۲. تربیت اخلاقی: لایه وجودی قلبی، ظرف تحقق فضایل و رذایل است. حج از طریق تصحیح گرایش های انسان و جایگزینی فضایل به جای رذایل بر اخلاق انسان اثر می گذارد. حج حب خدا، نبی مکرم اسلام و اولیای الهی را در قلوب حجاج افزایش می دهد.۳. تربیت شرعی و رفتاری: لایه وجودی ظاهری، ظرف تجلی رفتارهای انسان است. حج از طریق مطالبه عمل مطابق با شریعت از سوی انسان مسلمان بر رفتارهایش اثر می گذارد. حج الگوهایی را ارائه می کند.

کلیدواژه ها:

تربیت اعتقادی ، تربیت اخلاقی ، تربیت رفتاری ، تربیت متعالیه ، حج ، امام خمینی ۱