بررسی امکان تناسخ از منظر عقل و روایات

آموزه تناسخ به معنای انتقال دائم روح به بدن های متعدد در طول بازگشت های مکرر به دنیاست. این آموزه از دوره قبل از باستان تا کنون در افکار بشر وجود داشته است. در این که چنین آموزه ای در ادیان توحیدی راه داشته یا نه، تردید جدی است؛ اما در میان اندیشمندان مسلمان این بحث به طور جدی مطرح بوده، هرچند اکثرا آن را محال دانسته اند. ولی از آنجا که این مسئله تاثیر بسزایی در عقاید اسلامی دارد و کلید حل مشکلات بسیاری مانند زنده شدن مردگان توسط انبیا در همین نشئه دنیوی، مسئله معاد جسمانی همراه با همین بدن عنصری و... است، می توان با تبیین جدید از این بحث و نگرش مجدد در ادله منکرین تناسخ، رویکرد جدیدی داشت. رویکردی که شاید بعد از انکار اکثر فلاسفه مسلمان و جدلی الطرفین دانستن امثال شیخ اشراق، واقعا بدیع باشد و اولین بار توسط استاد فیاضی مطرح شده است. آنچه در این مقاله بدان می پردازیم، ابتدا بیان مبانی طرفین بحث و ادله آنهاست، ولی هدف نهایی مقاله، تبیین نظریه ای جدید مبنی بر امکان ذاتی تناسخ در عین عدم انکار معاد است.

کلیدواژه ها:

تناسخ ، علم النفس فلسفی ، مسخ ، فسخ ، رسخ ، نسخ