«حمل الشیء علی نفسه»در رساله حملیه و نزد منطق دانان مسلمان و فیلسوفان غرب

«حمل الشیء علی نفسه» از جمله قضایایی است که مفاد آن از زمان ارسطو مطرح شده است. مهم ترین پرسش ها درباره این موضوع عبارت اند از: ۱. آیا حمل الشیء علی نفسه حداقل شرایط یک قضیه را دارد؟ ۲. آیا این قضیه گزارشی از عالم واقع می دهد؟ و ۳. رابطه آن  با اصل عدم تناقض چگونه است  و در مبانی منطقی کدام یک از این دو اصل مقدم اند؟ منطق دانان مسلمان ذیل عنوان «حمل الشیء علی نفسه» و فیلسوفان غرب  ذیل واژه های «توتولوژی»، «اصل هوهویت» و «قضایای تحلیلی»  به مباحث مربوط به آن پرداخته اند. دراین میان، شیوه ورود و خروج مدرس زنوزی به مسائل این نوع حمل  و تقریر وی از مشکلات  این موضوع، از  امتیاز ویژه ای برخوردار است. نگارنده در این مقاله پس از بررسی دیدگاه های فیلسوفان و منطق دانان مسلمان، به تحلیل دیدگاه های مدرس زنوزی و مقایسه میان دیدگاه های منطق دانان مسلمان و فیلسوفان غرب پرداخته و در پایان نظر برگزیده خود را در باب هر یک از مهم ترین مسائل این موضوع بیان کرده است.

کلیدواژه ها:

حمل الشیء علی نفسه ، ثبوت الشیء لنفسه ، توتولوژی ، اصل هوهویت ، قضایای تحلیلی ، حمل ذاتی اولی ، مدرس زنوزی