اثر قارچ تریکودرما بر صفات مورفوفیزیولوژیکی گیاه دارویی ریحان(Ocimum basilicum L.) در شرایط تنش آبی

مطالعه حاضر با هدف ارزیابی عملکرد کمی و کیفی گیاه ریحان‎ در شرایط گلخانه­‎ای تحت تاثیر تنش کمبود آب به ­همراه مایه­زنی قارچ تریکودرما بر روی صفات مورفولوژیکی از جمله عملکرد بخش هوایی (عملکرد اقتصادی ریحان)، رنگیزه ­های فتوسنتزی، درصد و عملکرد اسانس این گیاه انجام شد. آزمایش به ­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‎­‎های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر و مطالعات آزمایشگاهی در آزمایشگاه ­های پایه و عمومی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر در سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش کمبود آب (۲۵، ۵۰ و ۷۵ درصد ظرفیت مزرعه­ ای و تیمار شاهد یا ۱۰۰ درصد ظرفیت مزرعه ­ای) و ‎یک گونه تجاری قارچ تریکودرما (‎Trichoderma harzianum Na-lac. ‎) با تراکم جمعیتی ۱۰۹ و ۱۰۶ اسپور در هر میلی ­لیتر مایه تلقیح و تیمار شاهد بود. افزایش سطح تنش کم­آبی باعث کاهش عملکرد اقتصادی گیاه ریحان گردید. با اعمال تنش کم­آبی محتوای اسانس در تنش­ های ملایم (۷/۰ درصد) و متوسط (۸/۰ درصد) افزایش یافت، ولی عملکرد اسانس تفاوت معنی­ داری با شاهد نداشت و ارتفاع بوته (۲۸/۰ سانتی متر)، تعداد برگ و رنگیزه­ های گیاهی تحت تنش کم­ آبی کاهش یافتند. با توجه به نتایج آزمایش می ­توان بیان کرد که قارچ تریکودرما با تراکم جمعیتی ۱۰۶ (اسپور در هر میلی­ لیتر مایه تلقیح) تاثیر بهتری بر بیشتر شاخص­ های رشد داشت، درحالی ­که تاثیر قارچ تریکودرما با تراکم جمعیتی ۱۰۹ (اسپور در هر میلی ­لیتر مایه تلقیح) بر روی صفات مهمی مثل عملکرد وزن تر اندام هوایی (۲/۲۱۳ گرم)، درصد (۷/۰ درصد) و عملکرد اسانس بیشتر بود. در نهایت نتایج مشخص کرد که استفاده از قارچ تریکودرما درمقایسه با شاهد (بدون تلقیح با قارچ)‎ ‎در شرایط تنش کم­ آبی قابلیت بهبود رشد گیاه را داشته و منجر به افزایش کارایی گیاه در شرایط تنش کم ­آبی می شود.

کلیدواژه ها:

اسانس ، تنش غیرزیستی ، صفات مورفولوژیکی ، عملکرد بخش هوایی