مدل سازی رابطه نوسان آب های زیرزمینی با دبی رودخانه دز در دشت دزفول- اندیمشک

محدوده مورد مطالعه بخشی از حوضه رودخانه دز به شمار می آید که در قسمت میانی تا بخش انتهایی آن قرار دارد. در این محدوده به علت شرایط اقلیمی، نامنظم بودن توزیع بارندگی از نظر زمانی و مکانی، افزایش تقاضا برای منابع آب و محدودیت منابع آب سطحی، وابستگی زیادی به آب های زیرزمینی منطقه وجود دارد. هدف اصلی در این پژوهش بررسی عوامل موثر بر نوسانات سطح ایستابی دشت دزفول- اندیمشک طی دوره آماری ۲۰ ساله است. به این منظور با استفاده از داده های تراز چاه های پیزومتری و لاگ چاه­های محدوده مطالعاتی در نرم افزار WinLog، نقشه های سطح آب زیرزمینی و افت سطح ایستابی به روش IDW تهیه گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین افت در قسمت های شمال شرق، جنوب شرق و غرب محدوده مطالعاتی رخ داده است. با توجه به این که در این قسمت ها میزان بارش زیاد و مقدار تبخیر و دما بالا است، یکی از دلایل افت در این قسمت ها را می توان به عوامل اقلیمی منطقه نسبت داد. از دیگر عوامل  موثر در افت سطح ایستابی، می توان به فاصله از کانال اصلی رودخانه و شیب زیاد منطقه  اشاره کرد. مقایسه تغییرات سطح ایستابی با دبی رودخانه دز نشان داد که همبستگی بالایی بین تغییرات این دو پارامتر با فاصله زمانی یک سال وجود دارد. بنابراین می توان رودخانه را به عنوان عامل مهم تغذیه منابع آب زیرزمینی در محدوده ی مطالعاتی در نظر گرفت. با توجه به رونق فعالیت های کشاورزی، چنانچه برداشت از این منابع محدود، به طور علمی و اصولی مدیریت نشود، منطقه در آینده در معرض خطر جدی بحران آب قرار خواهد گرفت.

کلیدواژه ها:

Dez River ، Dezful-Andimeshk plain ، modeling ، water table fluctuation ، discharge. ، رودخانه دز ، دشت دزفول- اندیمشک ، مدل سازی ، نوسان سطح ایستابی ، دبی.