آموزه های تربیتی در «ادعیه قرآنی» با رویکرد سبک شناسی لایه ای (مطالعه موردی هفده آیه در لایه ی واژگانی)

سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 36

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TSHQ-8-1_011

تاریخ نمایه سازی: 23 اردیبهشت 1403

چکیده مقاله:

از دیدگاه سبک­شناسی لایه­ای، قرآن­کریم با شیواترین تکنیک­های سبک­ساز، آموزه­های اخلاقی_تربیتی را مفهوم­سازی نموده است؛ هر یک از لایه­های زبانی فی­نفسه بنیان ارتباط نبوده بلکه روابط بینافردی با زایش معانی نوین شکل می­گیرد. در میان مفاهیم قرآن کریم، «ادعیه قرآنی» به عنوان هسته­ی عبادت، بسامد بالایی از ظرافت­های معنایی را در زیر و بم شاخصه­های ممتاز زبانی و به ویژه لایه­ی واژگانی به خود اختصاص داده است؛ براین اساس نوشتار حاضر بر آن است تا با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی و با رویکرد سبک­شناسی لایه­ای و مطالعه­ی موردی لایه­ی واژگانی، آموزه­های تربیتی را در هفده ادعیه قرآنی استخراج نموده و به این سوال پاسخ گوید که از چه اختیارات زبانی جهت زایش مفاهیم تربیتی استفاده شده است؟ رهیافت­های حاصل آنکه، واکاوی لایه­ی واژگانی در قالب مولفه­های آوایی، ساخت­واژی و جایگزینی واژگانی، مفاهیمی مانند کمال­گرایی، ادب گفتمانی، فروتنی داعی مقابل مدعو، ضرورت شکر نعمات و...را فراهم ساخته تا الگویی قرآنی جهت کاربردینه سازی انسان کامل و تجسم سعادت ابدی شکل گیرد. گفتنی است نوع تقاضاها، رتبه­بندی و اولویت­بندی درخواست­ها وعوامل دستیابی به تقرب الهی با بررسی الگومدار و روشمند سطوح سبک­شناختی قابل ارزیابی می­باشد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

سیده فاطمه سلیمی

استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم آمل

فریده فتوی

دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تفسیرو علوم قرآن مجید، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی آمل، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • نهج البلاغ ...
  • آلوسی، سید محمود (۱۴۱۵ق): «روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم ...
  • ابن­جنی، ابوالفتح عثمان (بی­تا): «الخصائص»، بیروت: عالم الکتب ...
  • ابن جزری، ابوالخیرمحمد بن محمد (۱۳۷۶): «درآمدی بر علم تجوید»، ...
  • ابنعاشور، محمدطاهر (۱۴۲۰ق): «تفسیر التحریر و التنویر»، بیروت: موسسه التاریخ ...
  • ابن قتیبه، عبدالله ابن مسلم (۱۴۱۱ق): «تفسیر غریب القرآن»، بیروت: ...
  • ابوعبیده، معمر بن مثنی (۱۳۸۱ه.ق): «مجاز القرآن»، قاهره: مکتبه الخانجی، ...
  • انصاریان، حسین (۱۳۲۳ش): «تفسیر حکیم»، قم: دار العرفان، چاپ اول ...
  • راغب اصفهانی، حسین ابن محمد (۱۳۷۳ش): «معجم مفردات الفاظ القرآن»، ...
  • رافعی، مصطفی صادق (۲۰۰۵م): «اعجازالقرآن و بلاغه النبویه»، بیروت: دارالکتاب ...
  • رحمان­دوست، مجتبی (۱۳۸۶): «روشی نو در آموزش صرف و نحو ...
  • رمضان­زاده، محمود؛ علی توحیدی شکیب (بهار ۱۳۹۲): «بررسی ارتباط میان ...
  • زمخشری، محمود بن عمر (۱۴۰۷ه ­ق): «الکشاف عن حقائق غوامض ...
  • حق­شناس، علی محمد (۱۳۸۴ش): «آواشناسی فونتیک»، تهران: نشر آگه، چاپ ...
  • حکیمی، محمد­رضا (۱۳۷۸ش): «جامعه­سازی قرآنی»، تهران، انتشارات فرهنگ اسلامی ...
  • سبحانی­نیا، محمد (تابستان ۱۳۹۰): «آثار تربیتی و روان شناختی دعا»، ...
  • سیدی، سید حسین و نفیسه حاجی رجبی (۱۳۹۴): «سبک شناسی ...
  • سیوطی، عبدالرحمن (۱۳۷۲ش): «شرح الفیه ابن مالک»، قم: نشر نوید ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۶۸ش): «صورخیال در شعر فارسی»، تهران: آگه. ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۷۴ش): «کلیات سبک شناسی»، تهران: فردوس ...
  • صفوی، کورش (۱۳۹۰): «درآمدی بر معنی­شناسی»، تهران: انتشارات سوره مهر، ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۳۷۴ش): «ترجمه تفسیر المیزان»، ترجمه محمد باقر موسوی، ...
  • طبرسی، فضل­بن حسن (۱۴۱۲ق): «تفسیر جوامع الجامع»، مصحح گرجی ابوالقاسم، ...
  • طبری، محمد بن جریر (۱۳۵۶ش): «ترجمه تفسیر طبری»، مصحح حبیب ...
  • طیب، عبدالحسین (۱۳۶۹ش): «اطیب البیان فی تفسیر القرآن»، تهران: نشر ...
  • عباس، حسن (۱۹۹۸م): «خصائی الحروف العربیه و معانیها»، دمشق: اتحاد ...
  • عمید، حسن (۱۳۷۷): «فرهنگ فارسی عمید»، تهران: امیرکبیر ...
  • غیاثی، محمد (۱۳۶۸): «درآمدی بر سبک­شناسی ساختاری»، تهران: شعله اندیشه، ...
  • فتوحی، محمود (۱۳۹۰ش): «سبک­شناسی؛ نظریه­ها، رویکردها و روش­ها»، تهران: سخن ...
  • فخررازی، محمد بن عمر (۱۴۲۰): «التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)»، بیروت: ...
  • قرشی بنابی، علیاکبر (۱۳۷۱ش): «قاموس قرآن»، تهران: دار الکتب الاسلامیه، ...
  • قاضی، عیاض بن موسی (۲۰۱۰ م): «غریب القرآن للقاضی عیاض»، ...
  • قزوینی، محمد­ بن عبدالرحمن (۱۴۲۰ ق): «الایضاح فی علوم البلاغه»، ...
  • قزوینی، خطیب (۲۰۰۳): «الایضاح فی علوم البلاغه المعانی و البیان ...
  • کشمیری، عبدالرسول (۱۳۹۲): «صرف کاربردی»، مشهد: موسسه مطالعات راهبردی علوم ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب (۱۳۶۵ش): «الکافی»، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • الکواز، محمد ­کریم (۱۴۲۶ق): «الاسلوب فی الاعجاز البلاغی للقرآن الکریم»، ...
  • الکواز، محمد کریم (۱۳۸۶): «سبک­شناسی اعجاز بلاغی قرآن»، ترجمه دکتر ...
  • گنابادی، محمد (۱۳۷۲): «تفسیر بیان السعاده فی مقامات العباده»، ترجمه ...
  • مدرسی، محمد­تقی (۱۴۱۹ق): «من­هدی­القرآن»، تهران: دار محبی­الحسین ...
  • مکی بن حموش (۱۴۲۳ق): «مشکل اعراب القرآن»، بیروت: دار الیمامه، ...
  • موسوی، سیدمحسن (۱۳۸۱): «حلیه القرآن»، تهران: احیاء کتاب، چاپ اول ...
  • میبدی، احمد بن محمد (۱۳۷۱ش): «کشف الاسرار و عده الابرار»، ...
  • مهنا، عبدالله علی (۱۴۱۳): «لسان اللسان؛ تهذیب لسان العرب»، بیروت: ...
  • ناجی، مجید عبدالحمید (۱۹۴۸م) «الاسس النفسیه لاسالیب البلاغه العربیه»، لا ...
  • هاشمی، احمد (۱۳۸۷) «جواهر البلاغه»، ترجمه حسن عرفان، قم: نشر ...
  • یاکوبسن، رومن (۱۳۸۰ش): «ساخت­گرایی»، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی ...
  • نمایش کامل مراجع