تاثیر توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه بر بهبود کارکردهای اجرایی دانش آموزان دارای اختلال نارسایی توجه/ بیش-فعالی

کودکان دارای اختلال نارسایی­ توجه/ بیش­فعالی در کارکردهای­ اجرایی همچون انواع توجه، بازداری ­پاسخ و سرعت پاسخ­دهی با مشکلاتی مواجه هستند که به منظور بهبود آن به برنامه­های آموزشی و درمانی نیاز دارند. از میان روش هایی که بدین منظور طراحی شده­اند، توانبخشی­ شناختی روش نوینی است که اثربخشی آن در مطالعات مختلف بررسی شده است. هدف این مطالعه بررسی تاثیر توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه  بر بهبود کارکردهای اجرایی دانش ­آموزان دارای اختلال نارسایی توجه/ بیش­ فعالی است. طرح پژوهش از نوع شبه ­آزمایشی با پیش ­آزمون- پس­ آزمون و گروه کنترل است. نمونه پژوهش شامل ۳۰ دانش ­آموز دارای اختلال نارسایی توجه/ بیش ­فعالی بوده است که بصورت در­دسترس و بر اساس ملاک­ های ورود از بین مراجعه ­کنندگان به مراکز درمانی انتخاب شدند. از این تعداد ۱۵ نفر در گروه آزمایشی و ۱۵ نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایشی به مدت ۱۵جلسه آموزش و توانبخشی­ شناختی مبتنی بر رایانه­ دریافت نمودند. ابزارهای پژوهش عبارتند­از: آزمون عملکرد پیوسته دیداری­– ­شنیداری(IVA)، آزمون هوش ماتریس ­های پیش­رونده ریون برای کودکان ۵ تا ۹ سال، پرسشنامه مقیاس رتبه­بندی سوانسون(SNAP-IV)، نرم افزار توانبخشی شناختی کاپیتان­لاگ. داده های به دست آمده با روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که توانبخشی شناختی به وسیله بازی رایانه ای موجب بهبودی کارکردهای اجرایی، متغیرهای بازداری پاسخ، توجه مداوم، توجه متمرکز و توجه انتخابی در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی شده است. ولی در دو متغیر سرعت پاسخ­دهی و توجه تقسیم شده، تاثیر قابل ملاحظه ای نداشته است.

کلیدواژه ها:

Executive functions ، Attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD) ، computer-assisted Cognitive Rehabilitation. ، کارکردهای اجرایی ، اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی ، توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه.