ارزیابی وضعیت اکولوژیکی با استفاده از شاخص EQR و ر ابطه آن با ماهیان تجاری آب های ساحلی شمال خلیج فارس

رایج ترین روش برای ارزیابی بیوماس فیتوپلانکتون غلظت کلروفیل است. فیتوپلانکتون ها در برابر غنی شدن آب با مواد مغذی از خود واکنش نشان می دهند. یکی از روش های ارزیابی وضعیت کیفیت محیطی منابع آبی استفاده از شاخص نسبی کیفیت اکولوژیکی (EQR) است که با استفاده از کلروفیلa لایه سطحی، درجه بندی می شود. مقدار این شاخص نشان دهنده نسبت بین مقدار معیارهای اندازه گیری شده و مقدار مرجع آن است. مقدار EQR بین صفر تا یک است که هرچه بالاتر باشد، نشان دهنده وضعیت بهتر آن منبع آبی از نظر اکولوژیکی است. منطقه مورد بررسی بخش شمالی خلیج فارس (سواحل استان خوزستان) است که به دلیل عمق کم، ورود آب شیرین از رودخانه ها، کدورت و گل آلودگی زیاد و وجود خورهای فراوان از سایر قسمت های خلیج فارس متمایز می شوند. داده های کلروفیل a در سطح آب از سنجنده مادیس با استفاده از سامانه گوگل ارث انجین در فاصله زمانی سال های۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ استخراج گردید. آمار داده های صید ماهیان تجاری از محل تخلیه صیدگاه های لیفه، بوسیف، بحرکان و خور موسی تهیه شدند. میانگین کلروفیل a ۳/۱۸ ، حداکثر وحداقل آن در سال ۲۰۰۶ و ۲۰۱۸ میکروگرم بر لیتر است. روند تغییرات کلروفیل a در سال های مورد بررسی کاهشی و روند تغییرات EQR افزایشی و در خلاف جهت همدیگر است، اما همبستگی بین صید ماهیان تجاری و EQR بیانگر تغییرات دو متغیر در جهت همدیگر هستند. مرز بندی EQR دراین منطقه نشان می دهد که در گروه ضعیف و با آشفتگی بالا، ولی از سال ۲۰۰۸ به بعد روند بهتر و مطلوب تری را از نظر این شاخص دارد. البته چون بسیاری از تاثیرات تغییرات آب و هوایی ممکن است بر اکوسیستم های دریایی افزایشی، هم افزایی یا متضاد باشند، پیش بینی سطوح پیچیدگی اکولوژیکی چالش برانگیز و محتاطانه باید انجام شود.

کلیدواژه ها:

خلیج فارس ، EQR ، وضعیت اکولوژیکی ، کلروفیل a ، ماهیان تجاری