بررسی علل شناختی فساد اداری در پرتو یافته های جرم شناسی

فساد اداری یکی از پر چالش ترین پدیده هایی است که عرصه های مختلف اقتصادی، اداری، سیاسی و حکومت داری خوب را به معضلات و بحران های مهلک مواجه نموده است. به خصوص فساد اداری در کشور افغانستان، آسیب جدی به حوزه سلامت اداری و نظام اقتصادی، سیاسی وارد کرده است. فساد انبوه و چشمگیر در ادارات دولتی افغانستان آثار و پیامدهای مخربی در عرصه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به وجود می آورد، از بی اعتمادی شهروندان گرفته تا فروپاشی نظام سیاسی و چالش های بزرگ اقتصادی و انواع معضلات اجتماعی. مبارزه تاثیرگذار و بازدارنده با فساد اداری نیازمند شناخت دقیق علل و بسترهایی است که زمینه ساز فساد اداری می گردد. به این ترتیب در فرایند پژوهش به این پرسش بنیادین پاسخ هایی ارایه شده است که علل و بسترهای فراهم شده فساد اداری در پرتو یافته های جرم شناسی چیست؟ به عبارت دیگر بر اساس گفتمان جرم شناسانه و تئوری های محققان جرم شناختی، چه عوامل اثرگذاری در فرایند تکوین فساد اداری نقش ایفا می کند؟ در پاسخ به این پرسش، محققان حوزه جرم شناسی، فرضیه ها و عوامل مختلفی را مورد بررسی و ارزیابی قرار داده اند. طبق تئوری های جرم شناسانه، علل سیاسی و ایدئولوژیک، علل مالی، اقتصادی، حقوقی و قضایی، محیطی و ساختاری، اداری و ناکارآمدی قوانین و خلاء های تقنینی، فقر، نابرابری اقتصادی، بحران اقتصادی و مجموعه عوامل دیگر ترکیبی از جمله عوامل تاثیرگذار در فرایند انگیزشی مرتکب و تکوین فساد اداری است.

کلیدواژه ها:

فساد اداری ، تئوری های جرم شناختی ، علل شناختی فساد اداری و نظام حقوقی افغانستان