ارزیابی کارایی انرژی و بهره وری بوم‎شناختی بوم‎نظام های زراعی گندم آبی و سیب زمینی در شهرستان بروجرد، استان لرستان

هدف از این تحقیق ارزیابی، مقایسه سیر انرژی، مدیریت منابع بویژه آب و افزایش کارایی زراعی گندم آبی و سیب زمینی می باشد. این مطالعه در سال زراعی ۱۳۹۷ در شهرستان بروجرد در استان لرستان انجام شد. تعداد نمونه ها با فرمول کوکران تعیین شد و بر این اساس ۱۳۰ و ۶۰ مزرعه به ترتیب برای کشت گندم آبی و سیب زمینی انتخاب شد. داده ها در این تحقیق از طریق پرسش‎نامه جمع آوری شدند. مقدار کل انرژی ورودی در سیب زمینی ۹۲۶۴۵/۷۳ و در گندم آبی ۴۵۲۱۵/۳۳ مگاژول در هکتار بود. نظام زراعی سیب زمینی، از نظر شاخص های الکتریسیته، سوخت فسیلی، کود های شیمیایی و آب مورد نیاز، بیشترین مقدار انرژی مصرفی را به خود اختصاص داد. سهم مصرف انرژی های تجدید ناپذیر و غیر مستقیم از کل انرژی های ورودی در هر دو بوم‎نظام زراعی بالا بود، بویژه کشت سیب زمینی وابستگی بیشتری به این انرژی های ورودی نشان داد و این می تواند بیانگر ناپایداری بوم‎نظام زراعی سیب زمینی نسبت به گندم آبی باشد. مقدار شاخص انرژی خالص در نظام زراعی سیب زمینی ۹۲۶۸۲/۲۷ کیلوگرم در مگاژول بیشتر از گندم آبی ۶۴۸۶۵/۲۴ کیلوگرم در مگاژول است که این به پتانسیل بوم شناختی تولید این گیاه مربوط می باشد. با توجه به کارایی مصرف انرژی بیشتر گندم آبی ۲/۴۳ در مقایسه با کشت سیب زمینی ۲ که نشان دهنده کارآمدی بیشتر نظام زراعی گندم آبی در تبدیل انرژی های ورودی به انرژی موجود در عملکرد است و می توان کشت گندم آبی در منطقه بروجرد را که از پایداری بیشتری برخوردار است، به کشاورزان منطقه توصیه نمود.

کلیدواژه ها:

انرژی های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر ، بهره وری انرژی ، پایداری سیستم های کشاورزی ، ستانده ها