گفتمانهای تربیتی اولین مدارس جدید در ایران دوره قاجار

پیدایش مدارس جدید از وقایع منحصر به فرد در تاریخ معاصر ایران به شمار می آید. تحلیل های مختلفی به توضیح شکل گیری مدرسه در ایران پرداخته اند.اما این تحلیل ها دچار نوعی تقلیل گرایی و ساده سازی در توضیح این واقعه تاریخی هستند. در این مقاله تلاش شده است با روش تحلیل گفتمان و بررسی شواهد و اسناد تاریخی روایت عامتری از ظهور مدرسه در ایران ارائه شود.بررسی شواهد تاریخی نشان می دهد که نیروهای متنوع و متکثری در شکل گیری مدارس جدید در ایران نقش داشته اند و نمی توان برپایی مدرسه را به یک نیروی سیاسی-اجتماعی تقلیل داد.ادعای این مقاله این است که سه گفتمان تربیت شهروند، تربیت رعیت و تربیت مسلمان حول اولین مدارس جدید در ایران شکل گرفتند .هر یک از این گفتمانها تلاش می کردند مدیریت و فعالیتهای مدارس را تحت نظارت و کنترل خود در آوردند و بدین ترتیب نوعی نبرد گفتمانی حول مدارس جدید برقرار بود .شناخت گفتمانهایی که برای اولین بار حول تربیت مدرسه ای شکل گرفتند می تواند درک عمیقی از چگونگی شکل گیری مدرسه در اختیار علاقه مندان به مطالعات تربیتی قرار دهد.

کلیدواژه ها:

مدرسه ، تربیت شهروند ، تربیت رعیت ، تربیت مسلمان