ارزیابی ریسک مواجهه شغلی پژوهشگران و دانشجویان به عوامل شیمیایی زیان آور

آزمایشگاه ها و لابراتورهای تحقیقاتی با بکارگیری گسترده وسیعی از مواد شیمایی درصدی از حوادث ناشی از کار با مواد شیمیایی را بخود اختصاص داده اند، وقوع حوادث ناگوار طی سالهای اخیر رد سطح آزمایشگاه های کشور لزوم ایجاد یک رویکرد سیستماتیک مدیریت ریسک مخاطرات ایمنی و سلامتی را در آزمایشگاه ها نمایان می سازد. این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیل بوده و بر روی 14 پژوهش و آزمایش در کلینیک ها و آزمایشگاه های آموزشی- تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام گردید. در ابتدا بسبب تنوع فعالیتها در یک مرکز تحقیقاتی-آموزشی و قبل از هز ارزیابی، از طریق مشاهده و مصاحبه اقدام به جمع آوری اطلاعات در خصوص نحوه انجام کار و انواع مواد شیمیایی مورد استفاده، گردید. از آنجایی که در فرایند آزمایش و یا تحقیق، در بسیاری از موارد مواد شیمیایی در غلظت هایی غیر از غلظت های اولیه مورد استفاده قرار می گیرند، ابتدا غلظت اولیه تمامی مواد شیمیایی مورد استفاده محاسبه شده و سپس با توجه به عبارت ریسک اولیه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مواد شیمیایی، با بکارگیری جداولی که بر اساس غلظت و عبارات ریسک توسط کمیته دولتی ایمنی و بهداشت شغلی کشور استرالیا جهت طبقه بندی مواد خطر ناک ارائه گردیده، اقدام به محاسبه عبارات ریسک ثانویه شد. همچنین بمنظور کمی سازی نتایج ارزیابی ریسک، از ماتریس 3*3 احتمال-پیامد با در نظر گرفتن پیامد ناشی از مواجهه با مواد شیمیایی و تعیین احتمال چنین مواجهه ای از طریق بررسی و ارزیابی کیفی و کمی سیستم های کنترلی موجود استفاده شد. طبق بررسی ها 93% از مواجهه های شغلی دارای ریسک متوسط و 7% از مواجهه ها دارای ریسک کم بودند. پرریسک ترین مواجهه ها مربوط به آزمایشگاه های دانشکده بهداشت (گروه بهداشت حرفه ای و محیط)، مرکز تحقیقات علوم اعصاب و دانشکده پزشکی (بیولوژی مولکولی) و کم ریسک ترین مواجهه مربوط به گروه ایمنولوژی در دانشکده پزشکی بود؛ همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که ارزیابی ریسک مواجهه شغلی به مواد شیمیایی می تواند اطلاعات ارزشمندی را در خصوص اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و کنترلی در اختیار کارشناسات ایمنی و بهداشت قرار دهد.

کلیدواژه ها:

ارزیابی ریسک ، پژوهشگران ، عوامل شیمیایی